Bu Yazıda Neler Var?
Püskürük kayaçların içinde %60 oranında bulunurlar. Genellikle açık renkli olup, silikatlar grubunda yer alılar. Kimyasal bileşimlerine ve dilinim açılarına göre, iki kısımda incelenirler, bunlar : 1- Plajioklas grubu, 2- Ortoklas grubudur.
Plajioklas’lar
Kristalleri, prizmatik, düz, taneler halinde veya kütlevidir. Renksiz olanı cam ışıldamlıdır.
Bu mineralin yarı saydam ve donuk türleri de vardır. Çiziği beyaz, kırılışı düzensizdir. Diamanyetik özelliğe sahiptir. Sertliği: 6, özgül ağırlığı 2,6 – 2,7 arasında değişen kalsiyumlu Feldispatların asitlere reaksiyonları zayıftır.
İçlerindeki Sodyum oranına göre Plajioklas’lar:
Albit %100 Na
Oligoklas %80 Na
Andezin %60 Na
Labrador %40 Na
Bitovnit %20 Na
Anortit % 0.0 – % 100 Ca
Feldispatlardan, özellikle Plajioklaslar püskürük ve metamorfik kayaçlar içinde, genellikle bulunurlar.Albit, Çankın, Çine, Bornova (İzmir), Kırklareli, Kastamonu, Manisa yakım ve Muş’da; Yurt dışında ise, A.B.D, Kanada, Brezilya, İsveç, Norveç, İsviçre, Almanya, Avusturya, İngiltere, Rusya, Hindistan ve Japonya’da mevcuttur. Orijinal görünüşlü Labrador’lar: Kanada, A.B.D., Labrador, İsveç, Norveç, Finlandiya, Grönland, İrlanda, Romanya ve G. Afrika’da vardır. ilgi çekici Anortit’ler ise İtalya, Japonya, A.B.D., İsveç, Finlandiya, Grönland, İngiltere ve Avustralya’da yaygındır.
Plajioklas’lar triklinik sistemde kristalleşirler
Ortoklas’lar
(KalSi3O8) Alkali Feldispatlardır. Kristalleri düz yüzeyli olup, dik açılı veya hafif eğik prizmalar halinde dilinirler. Karlsbad, Baveno ve Manebach denilen ikizleri vardır. Beyaz, pembe, gri, sarımsı, kahverengimsi, yeşilimsi kırmızı renklileri bulunan bu mineraller, saydam, yarısaydam veya donuk hallerde olabilirler. Sertliği: 6-6,5, özgül ağırlığı: 2,5-2,6 arasında değişir.
Diamanyetik özelliğe sahip bulunan Ortoklasın çiziği beyaz, kırılışı düzensizdir. Cam ışıldamlıdır. Normal ufalanması sonucu Kil (özellikle Kaolen) meydana gelir. Ortoklaslar asitlerden etkilenmezler.
Ortoklas’ın başlıca türleri: Sanidin, Adüler, Aytaşı, Mikroklin ve Anortoklas’tır.
Türkiye’de, alkali Feldispatlara Bilecik, Bozüyük, Gördes civarı, Antalya, Kırklareli, Edirne ve Tekirdağ yakını, Simav, Geyve, Kırıkkale’nin kuzeyinde ve özellikle Sanidin’e Afyonkarahisar ve Keban’da rastlanır. Çekoslovakya’da Karlsbad ikizleri; İtalya’da Mikroklin ikizleri; Avusturya ve İsviçre’de Adüler kristalleri yaygındır. Ayrıca A.B.D., Rusya, İngiltere, Norveç, Fransa, İtalya, Almanya, İspanya, Japonya, Madagaskar, Tayvan, Tayland ve Kore’de Ortoklaslar vardır. Kimyasal yönden Feldispatiara bağlı, yani, Feldispat benzeri bir grup mevcuttur, buna “Feldispatoid grubu” denir. Burada yeralan mineraller: Lösit, Nefelin, Hauin, Lazurit, Sodalit ve Kankrinit’tir
