Bu Yazıda Neler Var?
Sülfat asidinin tuzları sülfatları oluşturur. Sertlikleri düşük ve yoğunlukları azdır. Tabiatta sulu ve susuz sülfatlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Sulu sülfatlara; jips, kalkantit, mirabilit, kainit mineralleri örnek verilebilir. Barit, anhidrit, anglezit, sölestin, alunit ise susuz sülfatlardandır.
Jips (Alçıtaşı)CaSO4 2H2O
Kimyasal bileşimi kalsiyum sülfat (CaSO4) ve iki su molekülünden meydana gelmektedir. Kristal sistemi monoklinal, yoğunluğu yaklaşık 2.4’tür. Mohs sertlik cetveline göre jipsin sertliği 2’dir. Tabiatta renksiz, beyaz, gri, sarı ve siyak renkleri vardır. Jips su içerisinde % 2 oranında çözünür ve genellikle sığ deniz ve göllerde buharlaşma ile oluşur. Sedimanter kayaçlar içerisinde kalın tabakalar oluşturacak şekilde tuz, kil, marn, kireçtaşı ile ard arda istiflenmiş olarak bulunur. Jips en çok alçı yapımında kullanılır. Toprağa karıştırılarak gübre şeklinde, çimento imalatında ve süs eşyası yapımında da jipsten yararlanılır. Çözünen jipsin yeraltı sularına karışması sırasında geçtiği toprakların çoraklaşmasına neden olur. Alçı, inşaat sektöründe, ziraatte, plastik sanayinde, heykel ve çimento sanayinde kullanılır. Son yıllarda yalıtım malzemesi olarak yararlanılmaktadır.
Anhidrit (CaSO4)
Kimyasal bileşimi kalsiyum sülfattan meydana gelmektedir. Kristal sistemi ortorombik olup, kristal dizilimi seyrektir. Mohs sertlik cetveline göre anhidritin sertliği 3.5’tur. Yoğunluğu ise yaklaşık 3’tür. Anhidrit, renksiz, beyaz, gri, mavimsi ve esmer renklerde görülür. Toz halindeki anhidrit bünyesine su aldığında jipse dönüşür. Bünyesine alınan su ile anhidrit tozu % 50–60 hacim genişlemesine neden olur. Asit döküldüğünde reaksiyon verir. Anhidrit, jipsten sertliği ile kalsitten ise yoğunluğu ile ayrılır. Sığ deniz ve göllerde kaya tuzlarıyla birlikte birikir. Jips ve anhidrite birçok jeolojik devirde rastlanır. Anhidrit toprağa karıştırılarak verim artırımı sağlanabilir. Yine sülfirik asit imalatında, kâğıtta dolgu maddesi olarak kullanılır.
