Bu Yazıda Neler Var?
Kedi Hayvanı Özellikleri Nelerdir?
FELİS cinsine giren, orta irilikte, gececi, daha çok etçil beslenen hayvanlara kedi adı verilir. Bütün etçiller arasında kedigiller hiç kuşkusuz en güçlü, en çevik ve avlanmak için en iyi donatılmış hayvanlardır: Tilki veya köpek gerektiğinde kök yer, çakal leşle beslenir, ama bunlar taze etten başka bir şey yemez. Avlarını öldürmek için uzun ve sivri köpek dişleri vardır; avlarını parçalamak için özellikle “yırtıcı” dişlerini, yani iki üst ön azı dişleriyle alttaki ilk iki azı dişlerini kullanırlar.
Kedi türleri
Felis cinsinin örnek tipi, Eski Dünya’nın büyük ormanlarında yaşayan yaban kedisidir (felis silvestris); yaban kedisinin 40’tan fazla türü vardır ve evcil kedinin (f. catus) de yaban kedilerinden türediği sanılır: İran kedisi, Van kedisi, Siyam kedisi, Ankara kedisi vb. Yaban kedileri arasında, hem Kuzey Afrika hem Asya’da yaşayanlar (cengel kedisi, çöl vaşağı gibi) olduğu gibi yalnızca Afrika’da (Afrika çitası, Güney Afrika’ya özgü, siyah ayaklı serval), yalnızca Asya’da (pars kedisi, yalnızca balıkla beslenen avcı kedi) türler de vardır. Güney Amerika’da 8 yaban kedisi türü vardır: Oselot, margay, kaplan kedi, puma, jaguarondi, kolokolo ya da pampa kedisi, And kedisi ve Geoffroy kedisi.
Mısır’da MÖ 2500’e doğru, yani 5. Sülale zamanında evcilleştirilmeye başlanan kedi, su kuşlarının avlanmasında kullanıldı ve kısa sürede tanrılaştırıldı. Mısır’ın tanrılar tapınağında seçkin bir yere sahipti ve o dönemlerde bir kedinin ölümünden sonra sahipleri ağlayıp sızlarlardı. Mısır’da binlerce kedi mumyalanmış ve yeraltı gömütlüklerinde toplanmıştır. Avrupa’ya llkçağ’da getirilmiş olan kedi, burada uzun zaman boyunca ender olarak görülmüştür. 17. yüzyıldan sonra da tam anlamıyla benimsenerek evcilleştirilmiştiır.
Kedinin özellikleri
Evcil kedi, yabanıl kedi cinslerine özgü özelliklerin pek çoğuna sahiptir. Ortalama ağırlığı 2.7-4.7 kg arasında değişmekle birlikte, soyu karışık olanlar arasında 12.5 kg’a ulaşanlar ender değildir. Evcil kedilerin büyük bölümü kısa tüylü, Ankara ve İran kedileri uzun tüylü, bir İngiliz soyu olan rex kedisinin tüyleri kıvırcıktır. Renkleri genellikle siyah, sarı, boz, beyaz ve alacadır.
9-10 aylıkken cinsel olgunluğa erişen kedinin gebelik süresi 8-10 haftadır; her batında 2-6 yavru doğurur. Ortalama ömrü 12-15 yıldır.
Kedigilleri (aslan, kaplan, pars, vaşak vb.) öteki etçillerden ayıran başlıca özellik, başlarının yuvarlak oluşu ve pençeleridir; bunlar istedikleri zaman sivri ve keskin tırnaklarım, parmaklarım kasarak içeri çekebilirler; o zaman hayvanın ayağı “kadife” gibi yumuşak olur; tırnaklarını çıkardığı zaman da avını yırtar, parçalar veya evcil kediyse, sahibini tırmalar!
Kedinin gözlerinde (ağtabakada) ışığa duyarlılık sağlayan guanın katmanı vardır. Geceleyin güçlü ışık karşısında gözlerindeki iris parlar. Ancak kediler renkleri ayırt edemezler.
özellikle erişkinlerde dokunma duyusu gelişmiş, işitme duyusu keskinleşmişti. Kulaklarında 30’a yakın kas bulunan kediler, sesüstü frekanslara karşı duyarlıdır.
Vaşak, oselot, puma ve çita
Kedinin bütün esrarı ve vahşiliği, öteki yırtıcılarda da vardır. Amerika’da da, Eski Dünya’da da bulunan vaşak çok yırtıcı bir hayvandır; küçük olduğu halde (yüksekliği 75 cm’yi geçmez) geyiklere bile saldırır. Esmer benekli san postu, kısa kuyruğu, sivri kulakları ve boynunda bir çeşit önlük gibi duran uzun tüyleriyle vaşak ilgi çekici bir hayvandır. Çok güzel bir postu olan oselot Orta ve Güney Amerika’da yaşar. Puma da bir Amerika hayvanıdır. Çizgisiz, beneksiz kızılsarı bir postu vardır. Afrika ve Hindistan’da yaşayan çita, kedigillerden olduğu halde parmaklan içeri çekilmeyen tek yırtıcı hayvan türüdür. Pençeleri tırmanmaya değil, koşmaya elverişlidir. Memelilerin en hızlısı olan çitanın hızı saatte 100 km’yi aşabilir.
Büyük kedigiller
En büyükleri panthera cinsinden olanlardır: Aslan; siyah çizgili, san postlu kaplan (Mançurya kaplanının uzunluğu 3 m’yi, Sonda kaplanınki ancak 2 m’yi bulur); “panter” de denen benekli pars Afrika, Asya ve Cava’da yaşar (bazıları tamamen karadır); jaguar tropikal Amerika’da yaşar ve bu hayvan anakonda ve timsah gibi en iri sürüngenlerle boy ölçüşmekten çekinmez.
