Bu Yazıda Neler Var?
Ağaçkakan Nasıl Bir Hayvandır?
Bütün gün ağaçları gagalayarak böcek arayan 180 kadar kuş türü ağaçkakan adıyla anılır. Hepsi aynı familyadan olan bu kuşlar ağaç kabuklarının altındaki böceklere ulaşmak için, güçlü ve sivri gagalarıyla vura vura ağaç gövdelerinde derin oyuklar açarlar. Dağcıların kancasına benzeyen ayak yapıları da tırmanmaya ve ağaç gövdelerini sıkıca kavramaya çok elverişlidir. İkisi öne, ikisi arkaya dönük olan dörder parmaklı ve sivri tırnaklı pençeleri ağaca sımsıkı tutunmalarını sağlar. Kuyruklarındaki uzun ve sert tüyler de üçüncü bir ayak gibi gövdelerine destek olarak tırmanmayı kolaylaştırır.
Ağaçkakanlar güzel görünümlü kuşlardır. Türlerden çoğunda erkeklerin başını kıpkırmızı bir tutam tüy süsler. Havada bir alçalıp bir yükseldikleri için ağaçkakanların uçuşu bir dalgalanma hareketini andırır. Aylarca hiç ötmeyen bu sessiz kuşların zaman zaman
yükselen acı çığlıkları çok uzaklardan işitilebilecek kadar güçlüdür.
En çok böceklerle beslenen ağaçkakanlar, son derece uzun olan dillerini ağaç gövdelerindeki oyuklara daldırarak böcekleri dışarı çekerler. Bazı türlerde ucunda fırça gibi sert tüyler bulunan bu uzun dil tombul tırtılları bir zıpkın gibi avlayabilir. Bazılarında ise üstü yapışkan bir maddeyle kaplıdır ve karınca gibi küçük böcekleri değdiği anda yakalar.
Ağaçkakan Türleri
Yenidünya Ağaçkakanları
Melanerpes erythrocephalus
Yenidünya Ağaçkakanları Kuzey Amerika’da yaşayan ağaçkakanların en yaygın türlerinden biri kızıl başlı ağaçkakandır (Melanerpes erythrocephalus). Örmanların açıklık yerlerinde, meyve bahçelerinde ve tarım alanlarında yaşayan bu kuşlar, ağaç kabuklarının altında buldukları ya da havada uçarken avladıkları böceklerin yanı sıra çeşitli meyvelerle de beslenir.
Dryocopus pileatus
Tepeli ağaçkakan (Dryocopus pileatus) daha çok yaşlı ormanlarda barınan, karga büyüklüğünde iri bir kuştur. Kızıl tüylerden bir tepeliği, büyük ve kalın bir gagası vardır. Sphyrapicus cinsinden Yenidünya ağaçkakanları gagalarıyla ağaçların kabuğunu delip sızan özsuyu emer, ayrıca bu tatlı sıvıya gelen böcekleri yakalar. Gagaları oldukça ince ve hafifçe aşağıya doğru kıvrık olan Colaptes cinsinden ağaçkakanlar ise en çok yerdeki karıncalarla beslenir.
Eskidünya Ağaçkakanları
Picus viridis
Asya’nın batısında ve Avrupa’da yaşayan yeşil ağaçkakan (Picus viridis) da zamanının büyük bölümünü yerde, özellikle koruluklardaki
dev karınca yuvalarının çevresinde avlanarak geçirir. Çın çın öten gürültülü çığlıklarından başka at kişnemesini andıran garip bir ötüşü vardır. Sırtı canlı ve parlak yeşil, karnı daha soluk renkte olan bu ağaçkakanların tepesini ve yüzünün iki yanını kıpkırmızı bir leke süsler.
Eskidünya ağaçkakanlarının en irisi, Batı Asya ile Orta ve Kuzey Avrupa’da yaşayan kara ağaçkakandır (Dryocopus martius). Erkeklerin tepesindeki parlak kızıl bir leke dışında tümüyle kara olan bu ağaçkakanlar en çok çam, ladin ve kayın ormanlarında barınır.
Türkiye’de Ağaçkakan Var mıdır?
Türkiye’nin çeşitli yörelerindeki ormanlarda Eskidünya ağaçkakanlarının beş türü yaşar: Alaca ağaçkakan, köknar ağaçkakanı, küçük ağaçkakan, yeşil ağaçkakan ve kara ağaçkakan. Ağaçkakanların bir türü de baharda Türkiye’ye gelir, Karadeniz Bölgesindeki ormanlarda yavruladıktan sonra sonbaharda Afrika’ya döner.
Ağaçkakan Yuvasını Nasıl Yapar?
Ağaçkakanlardan hemen hepsinin yuvası, ağaçların gövdesini delerek açtıkları derin oyuklardır. Yuvayı yapmak için önce gövdeye kısa bir tünel açar, sonra aşağıya doğru kazmaya devam ederek yavrular için yuvarlak bir oda oyarlar. Yuvanın yapımında birlikte çalışan erkek ve dişi kuş ağacın gövdesini oydukça çevreye talaş döküntüleri saçılır. Orman ve koruluklarda ağaçlann dibindeki talaş yığınlanna bakarak ağaçkakan yuvalarını kolayca bulabilirsiniz. Yalnız, Afrika’da yaşayan bir ağaçkakan türü (Geocolaptes olivaceas) yuvasını ağaç gövdelerinde değil yerdeki oyukların içinde yapar.
Ağaçkakan Bir Dakikada Kaç Vuruş Yapar?
Türlerine göre değişmekle birlikte ağaçkakanların ağaç gövdelerine bir dakikada ortalama 200 – 300 defa vuruş yaptığı düşünülmektedir.
