Bu Yazıda Neler Var?
Aşağı yukarı 8 cm uzunluğunda olan kurbağa pulsuz, çıplak derili, dört bacaklı bir hayvandır. Başında iki iri göz bulunur; gözün arkasındaki yuvarlak zar (kulak zarları) hayvanın işitme organıdır.
Dişler küçüktür ve yalnız üstçenede damak kısmındadır; dil, garip bir biçimde, altçene kemiğinin önüne bağlıdır. Uzun ve her birinde beşer parmak bulunan arka bacaklar (ön bacaklarda dörder parmak) hem yüzmeye, hem sıçramaya uygundur. Etçildir, ‘böceklerle ve tırtıllarla beslenir. Çiftleşme mevsiminde erkek kurbağa dişisini çekmek için geceleri vraklar.
Fransa gibi bazı Batı ülkelerinde kurbağa türlerinin (örneğin yeşil su kurbağası) İngiliz usulünde kızartılan bacakları yenir.
Kurbağada Solunum
Kurbağa hem derisi, hem de ciğerleriyle solur. Derisinin üzerinde tüy, kıl veya pul gibi hiçbir örtü katmanı bulunmaz. Bütünüyle çıplaktır. Çok ince olan bu üst derinin altında kılcal damarlar vardır.
Deriden geçen oksijen (osmos olayı) damarlardaki kirli kanın temizlenmesini sağlar: “Deri solunumu”. Gerçekten de kurbağa bu biçimde, ciğerleriyle soluyabileceği oksijenden çok daha fazlasını sağlayabilir. Kurbağa ciğerlerine havayı çekebilmek için bunu bir besin maddesi gibi yutmak zorundadır. Onun, memeli hayvanlarda olduğu gibi açılıp kapanarak havayı emebilen bir göğüs yapısı yoktur. Burun delikleri aracılığıyla aldığı havayı yutağından ve ağzının arkasından gelen itici hareketlerle ciğerlerine doğru sürer. Bundan ötürü kurbağa yutağının pompalayıcı hareketiyle solunum yapar. Bu hareket o kadar hızlıdır ki bazı kurbağa türlerinde dakikada 140’ı bulur. Böylece ciğerlerinin hareketsizliğini, durup dinlenmeden çalışan yutak karşılamış olur.
İribaşın Başkalaşması
Kurbağa, yumurtayla çoğalır. Dişi kurbağa çok sayıda yumurta yumurtlar; suya bırakılan yumurtalardan iribaş denen yavrular çıkar. Kocaman başı ve upuzun kuyruğuyla çiviyi andıran iribaş, dış solungaçlarda, solunum yapar.
İribaş
Gelişimi sırasında iribaş önce dış solungaçlarını yitirir, onların yerini iç solungaçlar alır; sonra, bacakları çıkar (önce arka, sonra ön); nihayet kuyruk kaybolur ve akciğerler solungaçların yerini alır. Geçirdiği bu başkalaşma sonunda iribaş, kurbağa olur.
Diğer Kurbağa Türleri
Kurbağalar (veya amfibyumlar) sınıfı üç takıma ayrılır. Bu takımlardan birincisi su kurbağası ve kara kurbağası gibi kuyruksuzlar takımıdır. Kuyruklular (siyah ve sarı renkli semenderler, daha canlı renkli susemenderleri), erişkin yaşta da kuyruklu kalırlar. Ayaksızlar ise üçüncü takımı oluşturur. Bunlar, bacakları olmadığı için yer “solucanını andırır.
Kurbağalarda Soğuğun Etkisi
Nazik yapılı hayvanlar olan kurbağalar, büyük sıcaklık farklarından, özellikle soğuktan çok etkilenir. Kışın akarsularda kalır veya toprak altında derin yuvarlarda gizlenir. Kutup bölgelerinde ve kurak yerlerde barınamaz, ılıman bölgelerde, sıcak ve nemli ülkelerde çok bulunur.
Kurbağa ya da “Vrak, Vrak”
Şehirden çıkıp tarlalara doğru uzanırsak, dere kenarlarında, sazlarla kaplı su birikintilerinde vraklayan kurbağaların bu garip senfonileriyle geceye hâkim olduklarını duyarız. Bu küçük ve ürkek hayvanı hepimiz tanırız. Ayaklarımızın dibinden birden fırlayıp bulanık suların içine dalıveren kurbağaları, saklandıkları otların arasında farketmek çok güçtür. Bazı çocuklar, bu küçük hayvanı yakalayıp ayağına ip bağlar ve onun çırpınmalarından zevk alırlar. Ama kurbağa bu eziyeti hiç de haketmeyen zararsız, hatta çok defa yararlı bir hayvandır. Tarım ürünlerine zarar veren kurtçuk ve böcekleri durup dinlenmeden yutar. İnsanlardan ürktüğü kadar bu zararlı hayvanlara karşı canavar kesilir. Biyolojide deney hayvanı olarak kullanılan kurbağa aynı zamanda bilimin zavallı fedailerinden biridir.
