Bu Yazıda Neler Var?
Kimilerine göre bir başarı öyküsü kimisine göre de dramatik bir olay. Her iki durumda da öz eleştiriden, vicdandan, kendi halkından kopuk bir medya, bir algı operasyonu ve emeğe karşı yapılmış çirkinlikler, acımasızlıklar sözkonusu…
Bilgitor, Devrim Otomobilini yapan mühendislere, emekçilerine ve destekleyenlere şükranlarını sunar… O dönemin dönemin olumsuz teknolojik – ekonomik koşullarına rağmen büyük bir idealle çalışmalarının karşılığı olarak, dönemin medyası tarafından alaycı, sinsi şekilde eleştiriyle karşılık küçümsendiklerini unutmaz… Ama rantın kokusu, rant severlerde vatan kokusu bırakmaz… Öyle ya bu ülkede tümüyle yerli, adı devrim olan bir otomobil, onların ve efendilerinin canını acıtmasın da kimin canını acıtsın?..
YOKLUKLAR DÜNYASINDA BİR ALINTERİ BAŞARISI DEVRİM OTOMOBİLİ
22 Nisan 1961 tarihinde Ulaştırma Bakanlığı’na gelen “çift aylı” bir yazı ile “Memleketimize has bir binek otomobil ve motorunun imal edilmesi” ve bu otomobilin 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kutlamalarına yetiştirilmesi istenir… 23 mühendis, toplu iğnenin bile dışarıdan alındığı canım ülkemde 129 günde 3 tane “Devrim” otomobilini yoktan var edecektir…
Projenin Eskişehir Cer Atölyesi olarak seçildi. Motor 4 zamanlı ve 4 silindirli olacak; 50-60 beygir gücü üretecekti. Alçıdan, modelin bire bir ölçekte kalıbı oluşturuldu. Bu kalıp üzerinde saçlar tek tek çekilerek ve çekiçle düzeltilerek karoseri hazırlandı. Bir yandan da uygun motor seçeneğinin tespitinden sonra 4 silindirli olan motorun gövde ve başlığı, Sivas Demiryolu Fabrikası’nda dökülüp, Ankara Demiryolu Fabrikasında işlendi. Piston, segman ve kolları Eskişehir’de yapıldı. Şanzımanlar, Ankara Fabrikası tarafından tümü yerli olarak yapıldı. Süspansiyon grubu ve ön takımlar Eskişehir’de imal edildi…
Türk mühendis ve işçileri yoğun, zorlu bir çalışma sonunda 28 Ekim tarihinin akşam saatlerinde hem de üç araç birden tamamlamıştı. Araçlara “Devrim 1”, “Devrim 2” ve “Devrim 3” adları verildi. 129 günde %100 yerli teknoloji kullanılarak, modeli tümüyle Türk yapımı, tüm parçaları el işçiliğiyle üretilmiş, 4 silindirli ve direksiyondan vitesli, çok güzel bir aile otomobili üretilmişti.
Biri bej, diğeri siyah iki Devrim otomobili, 29 Ekim 1961’de Ankara’ya doğru yola çıkarıldı. Buharlı lokomotiften sıçrayabilecek kıvılcımlara önlem olarak benzin depoları boşaltıldı. Bu önlem “Devrim”in yazgısı olacaktı…
Sabırsız bürokratların işgüzar tavırları nedeniyle Devrim’ler, benzin konmadan, depolarındaki son benzinle TBMM’nin önüne kadar getirilmişti. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in bindiği siyah Devrim, 200 metre ilerledikten sonra benzini bittiği için durmuştur. Aslında bu aşama da sorun yoktur; çünkü Cumhurbaşkanı, bu arada deposu doldurulan bej renkli Devrim’le birlikte Ankara caddelerini dolaşmış, Anıtkabir’e gitmiş, Hipodrom’daki geçit törenine katılmıştır.
Ancak hiç şaşırmayacağınız üzere ertesi günün bir takım gazeteleri, ağız birliği edip ve sinsi, alaycı manşetler atacaktır… “Devrim yolda kaldı”, “Devrim yürüyemedi”, “ Devrim 200 metre gidebildi” Milletin değil parası canını bile umursamayan bir güruh, milletin parasının boşa harcandığı yorumları yapıyordu. Elbetteki niyeti bozukların, diğer bej renkli Devrim’den söz etmesi beklenemezdi…
Devrim’i yaratan 23 mühendislerden Nurettin Erguvanlı, yıllar sonra, bu büyük haksızlığın nedenini şöyle anlatıyordu: “ O günlerde, özel sektör otomotivde büyük bir hamleye hazırlanıyordu. Birkaç yıl sonra bir sürü üretim kusuruyla sokakları dolduracak arabaların hazırlığı yapılıyordu. Binlerce motor ithal edilecekti...”
Gerisini de biz tamamlayalım; ABD arabaları, Alman arabaları, Fransız,İtalyan… Seç seç, beğen beğen, al…
Bej renkli Devrim yarım asırdır Eskişehir’de Cer Atölyesinde çalışır durumda… Neyi mi bekliyor? Bizce itibarının görkemli bir törenle geri verilemesini bekliyor!..
