Sabahattin Ali Kimdir? Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği

Türk Edebiyatının en önemli yazarlarından olan Sabahattin Ali, 25 Şubat 1907 tarihinde Gümülcine’de doğdu. İstanbul İlköğretmen Okulu’nu bitirdikten sonra bir yıl Yozgat’ta öğretmenlik yaptı. Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 1928 yılında Almanya’ya gönderildi. 1930 yılında döndükten sonra Aydın, Konya ve Ankara ortaokullarında Almanca öğretmenliği yaptı.

Sabahattin Ali, Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Müdürlüğü’nde memurluk, Devlet Konservatuvarı’nda dramaturgluk gibi görevlerden sonra 1945 yılında bakanlık emrine alındı. İstanbul’da Markopaşa adlı mizah gazetesini çıkardı. 1948’de bir yazısı nedeniyle tutuklandı ve üç ay kadar hapis yattı. Sürekli izlendiği için yurt dışına kaçmak istiyordu. 2 Nisan 1948’de Kırklareli dolaylarında bir kaçakçı tarafından öldürüldüğü iddia edildi. Henüz 41 yaşındayken ve en çok ürettiği bir dönemde cinayet sonucu hayatını kaybetti. Bu kısacık yaşantısında Türk Edebiyatında,  unutulmaz eserler bırakan büyük bir yazar olarak yerini almıştır.

Eserleri ve Edebi Kişiliği

Sabahattin Ali,  edebi ürünlerinin yanında toplumsal sorunlara da duyarlı bir kalemdir. Ülkenin ve dünyanın gidişatı üzerine bir çok yazı kaleme almıştır. Çok yönlü sanatçı bir özelliği vardır. Şiir, hikâye ve roman yazmış, çeviriler yapmıştır.

İlk yazıları, 1925/26 yıllarında Balıkesir’de çıkmakta olan Irmak dergisinde yayımlanmıştır. Öykümüze gerçekçi ve yeni bir soluk getirmiştir. Öykülerinde; tanımlamakta güçlük çektiğimiz kimi duyguları ustalıkla anlatmış, insanın zavallılığını ve gücünü şaşırtıcı ve sağlam bir üslupla, zaman zaman masalsı ve destansı bir anlatımla yansıtmıştır.

Öykü, Roman ve Şiir

Değirmen (1935), Kağnı (1936), Ses (1937), Yeni Dünya (1943), Sırça Köşk (1947). Halk şiirinden esinlenerek yazdığı şiirlerini Dağlar ve Rüzgâr’da toplamıştı (1934). Sabahattin Ali, romanlarında da insanın ruhuna ayna tuttu ve gerçeğe bu aynadan baktı. Kuyucaklı Yusuf (1937), İçimizdeki Şeytan (1940), Kürk Mantolu Madonna (1943) adlı romanlarında, okurların gerçekliği daha derinden algılamasını sağladı. Sağlığında yayımlanmış dokuz kitabına, Varlık dergisinde tefrika edilen Esirler (1936) oyunu da eklenince on kitabı, yedi ciltlik bir külliyat halinde Varlık Yayınları arasında tekrar basılmıştı (1965/66).  Bütün Eserleri önce Bilgi Yayınevi’nde, sonra Cem Yayınevi’nde yeniden basıldı. Bu arada Hikmet Altınkaynak’ın Sabahattin Ali – Markopaşa Yazıları ve Ötekiler (1987) derlemesi de adı geçen dizide çıktı.

Sabahattin Ali Üzerine İncelemeler

Sabahattin Ali Dosyası (1968) – Kemal Sülker
Sabahattin Ali/Hayatı, Hikâyeleri, Romanları (1974) – Asım Bezirci
Sabahattin Ali Olayı (1978) – Kemal Bayram
Sabahattin Ali (1979) – Filiz Ali Laslo ile Atilla Özkırımlı
Sabahattin Ali Olayının Gerçeği (1985) – Reşit M. Ertüzün
“Filiz Hiç Üzülmesin” (1996) – Filiz Ali
Sabahattin Ali (1997) – Ramazan Korkmaz
Sabahattin Ali Mystiker und Sozialist – Elisabeth Siedel (Almanya’da yayımlandı)