Haşmet Akal, Türk ressamı (doğum tarihi 1918 – İstanbul, ölüm tarihi 1960 – Ankara)
1938’de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne girerek Leopold Levy’nin atölyesinde çalışan ve öğrencilik yıllarında. Yeniler Grubu’nun toplu sergilerine katılan Haşmet Akal, 1946’da Akademi’yi bitirince resim çalışmalarını yoğunlaştırdı; üç yıl sonra da, kazandığı bir bursla Paris’e gitti. Orada Andre Lhote ve Fernand Leger’nin yanında kübist sanatın inceliklerini öğrendi; kısa bir süre de jean Metzinger’in yanında çalıştı.
Türkiye’ye döndükten sonra İstanbul Şehir Galerisi’nde bütün resimlerini bir araya getiren bir sergi düzenledi (1954). 1955’te T.B.M.M ’nin duvarlarını süslemek amacıyla Anadolu’ya gönderilen ressamlar arasında Adana’ya gitti. Oradan dört büyük kompozisyon hazırlayarak döndü: Dadaloğlu; Tahtacılar; Adananın Kurtuluşu; Pamuk Toplayanlar. Dadaloğlu adlı çalışması, ölümünden çok kısa bir süre önce katıldığı 21. Devlet Resim ve Heykel Sergisi’nde mansiyon kazandı (1960). Aynı resim, bir yıl sonra Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
bastırılan sanat takviminde de yer aldı. Resim öğretmenliğiyle geçen kısa yaşamı boyunca, konusunu halk yaşamından alan resimler yaptı. Ölümünden bir yıl sonra (1961) Ankara’da Milli Kütüphane koleksiyonunda bulunan resimleriyle bir anma sergisi açıldı.
Haşmet Akal’ın Kitap Okuyan Kız adlı tablosu.
Bireşimci Tutum
Haşmet Akal’ın sanatını, Türkiye’de Yeniler Grubu’yla başlamış olan toplumsal kökenli resimlerle bir arada düşünmek gerekir. Öte yandan, onun sanatı, biçime ve yapı kuruluşuna büyük önem veren 1930 kuşağının sanatçılarıyla da yakından ilgilidir. Kübist-geometrik eğilim, o dönemin birçok sanatçısı gibi Haşmet Akal’ın resimlerini de etkilemiş, ayrıca, Paris’te gördüğü eğitim, bu etkileri sağlam bir temele oturtmasına da yardımcı olmuştur.
Haşmet Akal’ın, biçimleri bozma, tipleri karikatürleştirme, tablolarında siyah-beyazı egemen kılma açısından, Fransız ressamı Honore Daumier’yle özdeş yanlar taşıdığı ileri sürülebilir. İlk dönem resimlerinde bütünüyle İstanbul yaşamının çalışan kesimini konu alan sanatçının söz konusu resimlerinde köprüaltının balıkçıları, hamallar, gezgin satıcılar başlıca figürlerdir. Haşmet Akal Anadolu halk geleneğinin yarattığı kahramanlara ve onların yaşamına ilişkin efsanelere de büyük ilgi duymuş, zaman zaman Türk tarihinin anıtlaşmış kişilerini, büyük boyutlu kompozisyonlarda, çağdaş bir sanatçı eğilimiyle yorumlamaya çalışmıştır. Bütün bu yönelişler sanatçının bireşimci bir görüşe öncelik verdiğinin başlıca kanıtıdır.
