Kriko, elle kaldırılması mümkün olmayan ağır yükleri kaldırmak için ve genellikle yağ basıncından faydalanılarak kullanılan bir el aletidir.
Kriko Türleri
Akışkan basıncının pistonun yalnız bir tarafına ya da her iki tarafına etkimesine göre bir kriko tek etkili ya da çift etkili olabilir; tek etkili bir krikoda öbür kurs ya içerde bulunan bir yayla ya da bir dış kuvvetin etkisiyle gerçekleştirilir. Çubuk ancak bir taraftan çıkabilir, ya da krikoyu bir yandan öbür yana geçirebilir (çift çubuklu kriko); çubuğun çapı silindirin çapına eşit olabilir (tek odalı kriko), biri diğerinin içerisinde kayan birkaç öğeden oluşabilir (teleskobik kriko) ya da bir mili döndüren bir kremayer taşıyabilir (kremayerli kriko).
krikonun çalışma prensibi
Özellikle takım tezgahlarının mandrenlerini sıkmak için kullanılan döner kriko da silindir pistonla birlikte döner ve besleme döner contalarla yapılır.
Kriko bir dişli takımıyla tahrik edilen bir kremayerden oluşur; bu dişli takımını harekete geçiren manivelada kremayerin geri inmesini önleyen bir tırnakla tespit mekanizması bulunur; krikonun gövdesi ağaç ya da metal olabilir; kremayerin üst bölümünde ise yerden az yüksekte bulunan yükün altına yerleştirilebilir ayak bulunur. Gövdesi sabit, kremayeri yükselen krikolar ile gövdesi yükselen krikolar vardır: Gövdesi yükselen krikolarda kremayer doğrudan zemine dayanır ve yükü hareketli olan gövde taşır.
Kare ya da yamuksal yivli büyük bir çelik vidadan oluşur. Bu vida genellikle, içerisine girdiği borunun ucunda serbestçe dönen bir somuna vidalanır. Somunun, basit ya da tırnaklı bir kolla manivelaya kumanda edilen konik çark çiftiyle döndürülmesi, vidanın boru içerisinden çıkmasına ve dolayısıyla vidanın ve borunun karşı uçlarının birbirinden uzaklaşmasına neden olur. Bu uçlar yüzeyler üzerine çoğunlukla balatalarla dayanır; böylece söz konusu yüzeyler arasındaki açıklık artırılabilir. Kullanılan adımın küçük olması nedeniyle tersinmez olan sistemin belli bir konumda tutulabilmesi için ayrı bir düzeneğe gerek yoktur.
