Orta Amerika’nın en güney ülkesi Panama’da bulunan ve mühendislik harikası olarak kabul edilen Panama Kanalı, Atlas Okyanusu ile Büyük Okyanus’u birbirine bağlayan su yoludur. Güney Amerika ve Kuzey Amerika’yı birbirinden ayırmaktadır. 77 kilometre uzunluğu olan Panama Kanalı boyunca yapılan yolculuğun süresi 9 saattir. deniz seviyesinden 28 metre yukarıdadır. Sıvıların dengesi kanunundan faydalanılarak gemiler Kanal içinde yavaş yavaş yükseltilir ve aynı yöntem kullanılarak diğer tarafa doğru indirilir.
Kanalın inşaatına Fransız şirketi tarafından 1 Ocak 1881 yılında başlanmış ve inşaat başarısız olunca, ABD tarafından yapımı tamamlanarak 15 Ağustos 1914 tarihinde hizmete açılmıştır.
Kanalın yapılmasıyla birlikte deniz yolu çok büyük oranda kısalmıştır. Daha önce San Francisco’dan New York arası 22.500 km iken, Panama Kanalı ile bu iki eyalet arası mesafe 9.500 km olmuştur.
Açıldığı yıldan 2002 yılına kadar 800.000 ciivarında gemi kanaldan geçmiştir. Her sene 14.000’den fazla geminin geçtiği ve bu gemilerle taşınan yük miktarının 200 milyon tonu aştığı tahmin edilmektedir.
Panama Kanalı ile birlikte bölgede sosyoekonomik koşullar gelişmiş, Panama halkının refah düzeyi önemli ölçüde yükselmiştir.
Panama Kanalı’nın inşaat süreci ve tamamlanışı
Yapımına 1881 yılında başlanmış ve 9 yıl boyunca sadece 9 km ilerleme sağlanmıştır. Kanalın yapımı sırasında başta sıtma olmak üzere, tropikal hastalıklardan dolayı 30 bini aşkın işçi hayatını kaybetmiştir. Kanal inşaatının ilk yıllarında yetersiz hijyen, hastalıklar ve kazalar ve hafriyat nakli ve kazı aletlerinin yetersizliği nedeniyle büyük zorluklar yaşanmıştır. Büyük insan kaybı, teknik ve finansal sorunlar sonucunda projenin devam getirilemedi ve 1889 yılında Fransız şirket battı.
Fransız girişimi başarısızlıkla sonuçlanınca projenin hakları, 4 Mayıs 1904 tarihinde ABD yönetimi tarafından resmi olarak alındı. ABD ilk olarak bataklıkları kurutmuş, sivrisinekleri yok etmiş ve şehirleri dumanla temizlemiştir. İki yıl süren bu çalışmalara ek olarak işleri kolaylaştırmak için demiryolu inşaatını tamamlamış ve lojistik sorununu çözmüştür. Minnesota’dan buharlı iş makineleri getirilerek kazı çalışmaları kat kat hızlandırılmıştır. Panama Kanalı için inşaatının başladığı 1881 yılından, bittiği tarih olan 15 Ağustos 1914’e kadar milyonlarca doları bulan bir para harcanmıştır. Buna ek olarak yine önemli bir finansal harcama yapılarak, 26 Haziran 2016 tarihinde genişletilmiştir.
Panama Kanalı’nın çalışma düzenini gösteren flash animasyon
Panama Kanalı hakkında buradan öğrendiğim en önemli şey, Avrupa’nın taa o zamandan beri ABD’den her açıdan geri olduğudur. Binlerce işçinin ölümü bile bu düşüncemi haklı çıkartıyor. ABD’ye bu konuda yiğidi öldür hakkını da ver bağlamında bakmaya başladım.