Bu Yazıda Neler Var?
Depremin Şiddeti ve Büyüklüğü
Deprem ile ilgili kullanılan “Şiddet” ve “Büyüklük (Magnitüd)” kavramları her ne kadar birbirleriyle yakın ilişkili görülürse de bunlar birbirlerinden oldukça farklı tanımlar ve anlamlar ifade eder.
DEPREMİN ŞİDDETİ, yalnızca deprem nedeniyle oluşan hasarı ve etkisini yansıtır. Yani depremim şiddeti; depremin arazide, binalarda ve canlılarda meydana getirdiği hasar ve değişiklikleri belirtmek için kullanılmıştır. Depremin şiddeti, depremin büyüklüğü ile yakından ilişkilidir.
Şiddet ifadesi, deprem sırasında depremin kaynağında ne kadar enerji boşalımı olduğu hakkında bilgi vermez.
Bir bölgede deprem meydana geldiği zaman, depremin herhangi bir noktadaki şiddetini belirlemek için, o bölgede oluşan etkiler gözlemlenir. Deprem şiddeti, aletsel verilerle değil, gözlemsel veriler yardımıyla belirlenebilmektedir. Depremlerin şiddeti, çok eski zamandan beri oluşa gelen depremlerin gözlenen etkileri sonucunda ve uzun yıllar boyunca elde edilen deneyimlere dayanılarak hazırlanmış olan “Şiddet cetvelleri” ne göre değerlendirilmektedir.
Deprem Büyüklüğü (Magnitüd)
Deprem Büyüklüğü: Deprem sonucu açığa çıkan enerjinin miktarını belirtir. Deprem sonucu ortaya çıkan ve sismogramlar tarafından kaydedilen sismik dalgaların genliklerinden yararlanılarak saptanır. Deprem ne kadar büyük ise yer o kadar fazla sallanır ve sismogramlar üzerindeki titreşim kayıtları o kadar büyük genliklerde oluşur.
***Depremin büyüklüğü, çoğu kez kaymanın oluştuğu fay çizgisinin arazi yüzeyindeki uzunluğu ile doğru orantılıdır. Örneğin Büyüklüğü 7.9 olarak ölçülmüş olan 1939 Erzincan Depremi sırasında 360 km’lik bir yüzey kırığı oluşmuştur.
Depremin büyüklüğü tanımında iki ana faktör önemli rol oynamaktadır. Bunlar;
‐Depremlerin büyük genlikli sismik dalgalar üretmesi
‐Depremin genliğinin uzaklık ile azalması.
Depremlerin büyüklüğünü saptayabilmek için değişik yöntemler geliştirilmiştir. Bu saptamada dalgaların Cinsi ve özellikleri önemlidir.
Cisim veya Yüzey dalgalarına göre büyüklük hesabı yapılabilmektedir. Cisim dalgası büyüklüğünde P ve S dalgalarının genlikleri esas alınır. Yüzey dalgası büyüklüğünde ise doğrudan depremden yayılan Yüzey (L) dalgalarının genlikleri esas alınarak depremin büyüklüğü ortaya konulmaktadır. Diğer yandan Depremde oluşan sismik momentin şiddetini ifade etmek için ise Moment Büyüklüğü ile depremlerin büyüklükleri hakkında tespitler yapılabilmektedir. Dünya üzerinde deprem büyüklüklerini belirleyebilmek için ülkelerin büyük çoğunluğu tarafından RİCHTER ÖLÇEĞİ kullanılmaktadır.
