Bu Yazıda Neler Var?
Cahit Sıtkı Tarancı (4 Ekim 1910, Diyarbakır – 13 Ekim 1956, Viyana)
“Yaş Otuz Beş” ve “Memleket İsterim” şiirlerinin ünlü şairi Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin en önemli şairlerinden olan Cahit Sıtkı Tarancı 4 Ekim 1910 Diyarbakır doğumludur. Babası, Diyarbakır’da tarım ve ticaretle uğraşan köklü Pirinçcizadeler ailesinden Bekir Sıtkı Bey’dir.
Cahit Sıtkı, İlkokulu Diyarbakır’da bitirdi. Ortaokul eğitimi için Kadıköy Fransız Saint Joseph Lisesi’ne gönderildi. 1931 yılında Galatasaray Lisesi’ne geçti. Burada Fransızcayı öğrendi ve Baudelaire, Rimbaud, Mallarme’yi özümsedi. Şiir yazmaya da bu sıralarda başladı. İlk şiirleri Galatasaray Lisesi’nin “Akademi” isimli dergisinde ve Servet-i Fünun dergisinde yayımlandı. Yakın dostu Ziya Osman ile bu okulda 1928 yılında okulda tanıştı.
Cahit Sıtkı Tarancı, 1931’de Mülkiye Mektebi’e girdi. Fakat ikinci yılının sonunda atıldı. Yüksek Ticaret Okulu’na girdi. Memuriyet sınavını kazanıp Sümerbank’ta çalışmaya başladıktan sonra bu okuldan da ayrılmak zorunda kaldı. “Ömrümde Sükût” adlı ilk şiir kitabı henüz Mülkiye Mektebi’nde iken yayımlandı. Peyami Safa, Cumhuriyet Gazetesinde üç yazıyla Cahit Sıtkı Tarancı isminin tanınmasını sağlamıştır.
Karabük’e atanınca Sümerbank’ta başladığı memuriyetten ayrılır. Cumhuriyet gazetesinde çalışmaya başlar. 1946’da, CHP’nin düzenlediği yarışmada, Otuz Beş Yaş şiiri ile birincilik kazanır ve ünü pekişir.
Nadir Nadi ile Doğan Nadi’nin desteği ile Üniversite tahsilini tamamlamak üzere Paris’e gitti. 1938-1940 yılları arasında Sciences Politiques’e devam etti. Paris Radyosu’da Türkçe yayınlar spikerliğini yaptı. Bu arada gazeteye hikayeler göndermeye de devam etti. Oktay Rıfat’la Paris’teki öğrencilik yıllarında tanıştı.
1940 yılında Almanlar Paris’i bombalamaya başlayınca, öğrenimini yarıda bıraktı. Bisiklet ile Lyon ve Cenevre yoluyla Türkiye’ye döndü. 1941-1943 yıllarında askerlik görevini tamamladı. Ünlü “Haydi Abbas” şiirini askerlik yaparken yazmıştır.
O yıllarda ailesi de İstanbul’a yerleşmişti. Bir süre babasının Eminönü’deki ticarethanesinde çalıştı. Babası ile arası içki sorunları nedeniyle açıldı ve Ankara’ya gitti. Anadolu Ajansı, Toprak Mahsulleri Ofisi ve Çalışma Bakanlığı’nda tercüman olarak çalıştı. Çalışma Bakanlığı’nda çalışırken tanıştığı Cavidan Tınaz ile 4 Temmuz 1951’de evlendi. Evlendikten sonra yazdığı şiirlerini “Düşten Güzel” adlı kitapta topladı.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın Ölümü
1953 yılında geçirdiği bir krizden sonra felç oldu. İstanbul ve Ankara’da çeşitli hastanelerde tedavi gördü. Diyarbakır’da baba-evinde bir yıl bakıldı. 1956 yılında tedavi ettirilmek üzere devlet tarafından Avrupa’ya götürüldü; zatülcenp hastalığına yakalanarak 13 Ekim 1956’da Viyana’da vefat etti. Cenazesi Ankara’da Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi. Ailesinin Diyarbakır’daki evi 1973 yılında Cahit Sıtkı Müze Evi olarak ziyarete açıldı.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın Edebi Yaşamı
Cumhuriyet Dönemi’nin önemli şairlerindendir. Özellikle ilk şiirlerinde Fransız şiirinin biçimsel özelliklerinin etkisi görülür. Sanat, sanat içindir anlayışını benimsemiştir. Ona göre şiir, sözcüklerle güzel şekiller oluşturma sanatıdır. Vezin ve kafiyeden kopmamış; ama ölçülü veya serbest, her türlü şiirin güzel olabileceği inancını taşımıştır. Açık ve sade bir üslubu vardır. Çoğu gerçeğe bağlı olan mecazları, derin, karışık ve şaşırtıcı değildir. Şiirlerinde uzak çağrışımlar ve imgelere yer vermemiştir.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın Şiir Kitapları
Ömrümde Sükut (1933)
Otuz Beş Yaş (1946)
Düşten Güzel (1953)
Sonrası (1957)
Cahit Sıtkı Tarancı’nın Mektupları
Ziya’ya Mektuplar (Ölümünden sonra 1957. Ziya Osman Saba’ya mektupları)
“Evime ve Nihal’e Mektuplar” (Ölümünden sonra 1989 ve 2016. Ailesine ve özellikle kız kardeşi Nihal’e yazdığı mektupları)
Cahit Sıtkı Tarancı Öykü Kitapları
Gün Eksilmesin Penceremden (Ölümünden sonra derlendi)
Kaynak: Cahit Sıtkı Tarancı Evi Kültür Müzesi Nerede?
Bilgitor
