Genellikle tek ya da iki katlı, kesme taştan yapılmış tarihi Antep evleri, Gaziantep’te Bey Mahallesi’nde bulunmaktadır. Evlerin “hayat” denilen geniş bir avlusu, “güvercinlik” denilen geniş bir terası vardır. Bu tarihi evler, günümüzde çoğunlukla butik otel olarak kullanılmaktadır. Tarihi Antep evlerinin bazıları ise halen konut olarak kullanılmaktadır. Yakın zamanda çoğu restorasyondan geçirilen evlerden birisi, Hasan Süzer Etnografya Müzesi’ne dönüştürülmüştür.
Tek veya iki katlı olmasına rağmen Antep Evleri, yüksek duvarları ve mümkün olduğu kadar dış mekanlardan soyutlanmış, avluya bakacak şekilde yapılmış özel yapılardır. Evlerin yapımında; minare kayası, bazalt, havara denilen yumuşak kalker taşları, kırmızı mermer, beyaz mermer, topak taşı, keymıh (sert kalker) ve doğadan toplanan bazı renkli taşlar kullanılmıştır. Evlerin dayanıklı olması için seçilmiş olan bu taşlar aynı zamanda kışları sıcak, yazları serin tutan özelliklere sahiptir.
Bölgedeki kültürel ve fiziki şartların etkisi, mimaride iç avlu anlayışını etkin kılmıştır. Yaşantı çoğunlukla evlerdeki avlularda gerçekleşiği için bu bölüme hayat denilmiştir. Bu bölümlerde aile mahremiyetini korumak için zemin katlarında sokağa bakan pencere bulunmaz. Bu durum hayat denilen mekanların vazgeçilmez tarafıdır.
Kenarlarında çiçeklikler bulunan hayatın, merdiven altında veya avlu kenarında gizlenmiş kuyu ve ortasında “Ganne” denilen havuz vardır. Üst katlara dıştan merdivenlerle ulaşılır. Sofa etrafında sıralanmış, eyvanlı odalar bulunur. Üst tarafı kapalı, ön yüzü avluya bakan bu odalar, yaz günlerinde gölgeli ve serin mekanlar olarak yöreye özgüdür. Çatı arasına odalardan çıklıması için bina dışınadaki merdivenlere geçiş bölümleri vardır.
İlk önceleri topraktan dam şeklide inşa eidlen çatı bölümleri, zamanla yerlerini alaturka kiremite (yörede bardak denir) bırakmıştır. Çatı altları, iyi havalndırma özelliklerine sahiptir ve bu nedenle kiler (hazna) olarak da kullanılmaktadır.
Evlerin tavanları genellikle, ahşap kirişler üzerine kaplama geçirilmiş tarzdadır. Boya ve resimlerle, tavan süslemeleri yapılmıştır. Üst katlarda, yola bakan büyük kafes pencereler bulunmaktadır. Tüm pencerelerin üzerinde ışık ve hava sağlayan kuş tagası vardır. Pencereler hava ve ışık ihtiyacını karşılamakla birlikte, binalara estetik bir özellik katmaktadır.
