Vitamin Nedir? Hangi Vitamin Hangi Besinde Bulunur?

Hangi vitamin hangi besinde bulunur? Hangi vitamin, hangi hastalığı önler? Vitamin deposu meyve sebzeler hangileridir ve hangi aralıkta ne kadar tüketilmelidir?

Vitaminler hangi besinlerde bulunur? sorusunun yanıtını vermeden önce vitamin nedir, ne işe yarar, vitamin türleri nelerdir, vitaminlerin faydaları ve zararları nele olabilir? gibi konulara kısaca değinelim.

Vitamin nedir?

İlk defa 1912 yılında Polonyalı biyokimyacı Casimir Funk tarafından kullanılan vitamin sözcüğü Latince yaşam anlamına gelen vita ve amin sözcüğü ek olarak birleşmiştir. Büyüme ve gelişme için gereken maddelerdir. Vücudumuzun vitamin ihtiyacı genellikle dengeli olarak alınan besinlerden karşılanabilir. Vücudumuz, her vitaminden kendine gereken kadarını kan dolaşımında sürekli mevcut olmasını sağlar. Bilgitor

Vitaminlerin faydaları

Vitaminler vücudumuz için mutlaka gereklidir. Vücudumuzdaki katalizör görevli en basit organik maddeler olan vitaminler, vücudun sağlıklı gelişimi, sindirim fonksiyonları ve bağışıklık sistemi için çok önemlidir. Tükettiğimiz besinlerin vitamin içeriği yeterli değilse, bu durum metabolizmada bozukluklara yol açabilir. Vitaminlerin önemli bir işlevi de vücudumuzun karbonhidrat, yağ ve proteini kullanmasını sağlamasıdır.

Vücudumuz için mutlaka gerekli olan vitaminler, tüketilen besinlerde bulunmadığı zaman, metabolizmada bozukluklara yol açabilirler. Vitaminler vücudun sağlıklı gelişimi, sindirim fonksiyonları, enfeksiyonlara karşı bağışıklık kazanması açısından oldukça gereklidir. Ayrıca vücudumuzun karbonhidrat, yağ ve proteini kullanmasını da sağlarlar.

Vitaminlerin zararlarına gelince özellikle yağda çözülen vitaminlerin fazlasının yağ dokusunda depolanması nedeniyle aşırı doz zararlı olabilmektedir. Bu nedenle Özellikle A ve D vitaminlerinin tüketiminde dikkatli olmak gerekir. Buna karşın suda çözünen vitaminlerin fazlası vücut sıvıları ile atılmaktadır.  Vitaminler bütün hücrelerde az miktarda depolanmaktadır. Vitaminlerin bazıları ise büyük ölçüde karaciğerde depolanır. Karaciğerde depolanan A vitamini, hiç vitamin almayan bir kişiye 5-10 ay kadar yetebilir. Aynı şekilde karaciğerin D vitamini deposu,  D vitamini ihtiyacını 2-4 ay kadar karşılayabilmektedir.

Vitamin türleri

Vitaminler yağda çözünen vitaminler ve suda çözünenler olmak üzere iki gruba ayrılmıştır. İki grupta toplamda 20 vitamin türü vardır. Bunların en çok bilinenlerin sayısı ise 13’tür.  Yağda çözünebilir vitamin türleri : A vitamini, D vitamini, E vitamini ve K vitamini olmak üzere 4 türdür.  Diğer vitaminler ise suda çözünebilen vitaminler grubunda yer almaktadır.

A Vitamini

A vitamini bir antioksidandır. Bağışıklık sistemi, hücre fonksiyonları, üreme ve gelişme için önemlidir. A vitamini bakımından zengin besin kaynakları içerdiği karotenoidler ile kansere karşı koruyucu etki gösterir. A vitamini açısından zengin besinlerden hayvansal olanlar karaciğer, Keçi sütü, inek sütü, tavuk, yumurta, peynir, yoğurt, somon, sardalya, tuna ve karidestir. Meyve ve sebzelerden de başta havuç olmak üzere tatlı patates, maydonoz, ıspanak, brokoli,şalgam, pazı, kabak, mercimek, kavun, papatya, kırmızı biber, domates, pırasa, greyfurt, bezelye, kuşkonmaz, karpuz ve kayısı A vitamini açısından zengindir. Değişik durumlarda A vitamini takviyesi gerekebilir. Buna karar verecek ise hekimlerdir. Bilgitor

D Vitamini

Günlük D vitamini ihtiyacını sadece besinlerle karşılamak mümkün değildir. D vitamininin temel kaynağı güneştir. Ultraviyole B ışınlarının cilde teması sonucunda, ciltte oluşan bir dizi metabolik süreçle birlikte  üretilmektedir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO),  yüz ve kollar açık olarak her gün, yanık oluşmayacak şekilde, güneşin geliş açısına da bağlı olarak yaklaşık 20-30 dakika güneşlenmenin yetecek kadar D vitamini üretilebileceğini önermektedir.  D vitamini içeren besinler ise balık karaciğeri, balık yağı, yağlı balıklar ve yumurta sarısıdır.

E Vitamini

Yetersiz E vitamini vücutta güçsüzlük, uyuşma,ciltte kuruluk ve kırışıklıkların artması gibi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte E vitamini kalp hastalıklardan koruyucu etkiye sahiptir. Bağışıklık sistemini ve belleği güçlendirir. Kadın hastalıkları ve diyabet için olumlu etkileri vardır.  E vitamini açısından zengin besinler badem, fındık, fıstık, kuşkonmaz, soya yağı, keten tohumu yağı kanola yağı, kuru kayısı, domates, acı biber, kekik, yeşil zeytin, mango, soya yağı, kivi, ıspanak, brokoli, mısır yağı ve ay çiçek yağıdır.

K Vitamini

K vitamini yağda çözünür bir vitamindir. Uzmanlar, erkeklerin günde en az 120 mcg, kadınların da en az 90 mcg K vitamini ihtiyacı vardır. K vitamini eksikliği kanama riskini artırmaktadır. Kan pıhtılaşma sorunu ortaya çıkar. Bundan da anlaşılacağı gibi K vitamini, kanın pıhtılaşmasını sağlamaktadır. K vitamini bakımından zengin besinler şunlardır: Ispanak, pazı, marul, Brüksel lahanası, brokoli, lahana, karnabahar, maydanoz, kişniş, soya yağı ve soya fasulyesi. 

C Vitamini

Suda çözünebilen vitaminlerdendir. Sağlığımız için vazgeçilmez bir vitamindir. C vitamini, bağışıklık sisteminini güçlendirirken tansiyonu dengeler. Demir eksikliğini önler,kronik hastalıklarına ve kalp rahatsızlıklarına karşı koruyucu etki gösterir.  Sağlıklı ve canlı cilt için yeterince c vitamini doğal yollardan alınmalıdır. C vitamini bakımından zengin besinler için portakal, limon, mandalina, limon, gibi turunçgiller ilk akla gelenlerdir.

Yine kivi, kavun, çilek, yaban mersini vb. meyveler de c vitamini içeriği zengin besinlerdir. Kırmızı lahana, maydanoz, yeşil biber, kırmızı biber, ıspanak, karnabahar, roka, tere, , brokoli, yeşil fasulye ve bezelye de C vitamini deposu besinlerdir. Bilgitor

B Vitamini

B vitaminin toplam 8 çeşidi vardır. Bunlar B1, B2, B3, B5, B6, B7, B9, B12 vitaminleridir. B vitaminlerinin temel görevi, yediğimiz yemeklerin vücudumuz tarafından enerjiye çevrilmesine yardımcı olmaktır.

B1 vitamini: Kalp, sinir ve sindirim sistemi bozukluklarına bağlı hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. Sığır etinde, tahıl kabukları,  bira mayası, soya fasulyesi, ceviz, fındık ve kuru bezelyede bol miktarda bulunur.

B2 vitamini: Süt, yoğurt, yürek, badem, kuru bezelye, mantar, kuşkonmaz, soya-yeşil fasulye, yer fıstığı ve kuru fasulye…

B3 vitamini:  Süt, peynir, yumurta, balık, havuç, hurma, mısır ve buğday…

B5 vitamini: Kırmızı et, tavuk, yumurta, kuruyemiş, baklagiller ve tahıllar…

B6 vitamini:  Avokado, süt, yumurta,  tavuk eti,  balık,  muz, patates, yulaf, mısır, soya fasulyesi, kuruyemiş, havuç, bezelye ve  da bulunur.

B7 vitamini: Süt, yumurta, balık, patates,  soya, ceviz ve fındık…

B9 vitamini: Süt, peynir,  bütün tahıllar, kuru baklagiller, koyu yeşil yapraklı sebzeler, arpa, fasulye, kahverengi pirinç, mercimek, ceviz, fındık, hurma ve turunçgillerde bulunmaktadır.

B12 Vitamini : Süt, yumurta, peynir, sığır eti,  balık, böbrek ve karaciğerde bulunmaktadır.

Kaynak: bilgitor.com/vitamin-nedir-hangi-besinde-hangi-vitamin-bulunur