Bu Yazıda Neler Var?
Vergi, ekonomik faaliyette ( çalışma, alım-satım, kamu hizmeti vb) bulunan kişi ve kurumlardan alınan zorunlu, karşılıksız devlete ödenen paradır. Devletin sunduğu kamu hizmetlerinin kaynağının büyük kısmını vergiler oluşturmaktadır. Vergiler dışında devletlerin elinde bulunan kamu mallarının işletmesi veya özel sektöre işlettirilmesi de gelirleri oluşturur. Aynı şekilde kamu mallarının özelleştirilmesi yani satılması sonucu da elde edilen gelirleri vardır. Bu gelirler kamu fonları aracılığıyla kullanılır. Vergilerin tahsilatı, miktarı sanayileşmiş ülkelerde daha büyük bir hacme sahiptir.
Verginin tahsil edilmesi siyasi cebir altında gerçekleşir. Vergi tahsilatı yasayla konulmakta ve yasaya uyulması müeyyidelere (yaptırımlara) bağlanmış bulunmaktadır. Böylece devlet, yasanın verdiği yetkiye dayanarak vergi yükümlülüğünü tek taraflı olarak koymaktadır. Ekonomik birimin mükellef olarak vergileme faaliyetine katılması, devlete yardım, devletin işini kolaylaştırma anlamındadır; yoksa vergileme faaliyetinde “yetki paylaşma” anlamında değildir. Zaten bu faaliyete katılmanın şeklini de maliyetini de kanun düzenlemiş ve onu mükellef için yapılması zorunlu bir görev şekline sokmuştur. Verginin siyasi cebir altında alınması, mükellef bakımından ödenmesinin hukuken zorunlu olması nedeniyle, ödenmemesi halinde devlet zorla tahsil ya da cezalandırma yoluna gidebilir. Bu yüzden mükellefler vergiyi kendiliklerinden ödemekle zor yoluyla tahsilden ve ceza kovuşturmasından kendilerini korumuş olurlar.
Verginin amacı
Devlet, vergi adı altında çok çeşitli araçlar kullanmakta, daha doğrusu bireylerin ödeme gücünden, türlü fırsatlardan yararlanarak pay almaktadır. Bireylerin gelir elde etmesi, kurumların kazanç sağlaması, gelirlerin harcanması, istihsal ve satış nedenleriyle ya da miras ve hibe yoluyla malların el değiştirmesi, bir servete sahip olma, sahip olunan servetin değerinde artış görülmesi gibi olaylar, devletin vergi koymasının belli başlı fırsat ve nedenlerini oluşturmaktadır.
Vergi Çeşitleri
Vergileri, değişik amaçlarla farklı şekillerde gruplandırmak olasıdır. Verginin en yaygın sınıflaması “dolaysız” ve “dolaylı” olarak ikiye ayrılmasıdır. Bu ayırım ekonomik erki temsil eden gelir ve serveti yakalamada “mutavassıt” bir olaya dayanılıp dayanılmamasına göre yapılmaktadır. Gelir veya servetin doğrudan doğruya vergilendirilmesinde dolaysız, bir olayın (örneğin harcamanın) bu gücün belirtisi sayarak vergilendirilmesi dolaylı sayılmaktadır.
Verginin önceden belirlenen oranlarda hesaplanmasına tarh denir. Tarh ve tebliğ edilen verginin ödenmesi zorunlu bir borç haline gelmesidir. Beyan üzerine tahakkuk olan vergiler tahakkuk fişi kesilip yükümlüye verildiğinde tahakkuk eder.Takdir yöntemiyle tarh edilen vergi,yükümlüye tebliğ edilip itiraz süresi dolunca tahakkuk etmiş olur.
