Türbülans (Türkçe: Çalkantı, Latince: Turbare – dönmek, şaşmak) nedir? Kısaca açıklayalım. Bir gazın veya sıvının hareketlerindeki düzensizliktir. Türbülans istenmeyen bir etkidir. Bu konuda yapılan çalışmaların çoğu türbülansın engellenmesine yöneliktir.
Türbülansa giren uçak haberlerini sık duymaktayız. Türbülans, günümüz bakış açısıyla her ölçek düzeyinde ortaya çıkan düzensizlik şeklinde tanımlanmaktadır. Türbülans üzerine ilk ciddi çalışma Andrey Kolmogorov tarafından yapılmıştır. Ancak bu konuda daha başarılı bir teori 1944 yılında Lev Landau tarafından ortaya konabilmiştir.
Resim: Uçağın kanatlarının üstü ve altı arasındaki basınç farkından uçağın arkasında oluşan girdaplardan kaynaklanan wake türbülansının görselleştirilmiş hali (NASA)
Türbülans uçak yolcuları için en yaygın endişe nedenidir. Daha çok rahatsızılık verici bir durum olup, genellikle uçuşun güvenliği için tehlikeli bir durum değildir..
Türbilansa Girmek, Pilotlar Türbülanstan Kaçınabilir mi?
Pilotlar, yerleşik bir hava radarı kullanarak belirli türbülans türlerini tespit edebilir. Radar, pilotun aletlerinde büyük miktarda su damlacıklarının (yağmur) bulunduğunun altını çizer. Genellikle yağmur damlaları büyüdükçe, bulut büyüdükçe ve o bulutun içinde o kadar çalkantılı olacaktır. Pilotlar, türbilansa girmemek için bulutun üzerinden veya etrafında uçma kararı verirler.
Ara sıra. Clear Steam Türbülansı veya Jet Buharı ile ilişkili CAT gibi tespit edilemeyen bazı türbülans türleri vardır. Bazen tahmin edilir ve pilotlar belirli uçuş seviyelerinden kaçınarak onu önlemek için gerekeni yapabilirler. Bazen de tahminler yanlıştır ve pilotlar orada olduğunu bilmeden uçarlar. Bu yüzden yolcuların her zaman emniyet kemerlerini takılı tutmalıdır..
Pilotlar kendilerini türbülansta bulduğunda, hemen hemen her zaman ondan kurtulmak için gerekli ve doğru eylemi yapmaktadır. Bunu yapmalarının nedeni tehlikeli olduğu için değil, hem yolcular hem de mürettebat için rahatsız edici olduğu içindir. Pilotlar hangi seviyelerin türbülanssız olduğunu görmek için düzenli olarak hava trafik kontrolü ve diğer uçaklarla konuşurlar. Özetlemek gerekirse türbülans çok nadir durumlar hariç uçak yolcuları ve mürettabat için tehlikeli değildir. Ancak yolcuların psikolojik olarak etkilenmeleri ve tedirgin olmaları her zaman mümkündür.
