Bu Yazıda Neler Var?
Tropikal Siklon Nedir?
Kısaca, ekvatoral kuşakta sıcak okyanus yüzeylerinde oluşan, güçlü ve çok şiddetli esen, yıkıcı etkileri olan rüzgârlara tropikal siklon denir.
Tropikal Siklonlar Nasıl Oluşur?
Tropikal siklonlar, su sıcaklığının en az 27 derece ve derinliğinin en az 60m. olduğu ve ekvatordan 5° kuzey ve güneyde başlamak üzere sıcak okyanuslar üzerinde meydana gelir. Koriyolis eşitliği gereğince, koriyolis ekvator civarında cok küçük, ekvatorda ise sıfır olduğu için, 5° kuzey ve güney enlemleri arasında görülmez.
Tropikal Siklonların Oluşum Aşamaları
1.Evre Tropikal Karışıklık
Düşük basınç gradyanı ve siklonik aktivite olmayan dağınık gökgürültülü kümelenmelerdir. Alizelerdeki dalgalanmalardan kaynaklanan bu rahatsızlıklar okyanus üzerindeki konveksiyonu arttırarak cümülonimbus tipi bulutların oluşmasını ve bunlara bağlı olarak gökgürültülü yağışların görülmesini sağlar.
2.Evre Tropikal Depresyon
Tropikal rahatsızlık 24 saatten fazla süregelirse okyanus yüzeyinde bir kapalı izobarla çizilen bir alçak basınç alanı oluşturur. Bu alçak basınç alanına çevreden gelen hava, koriyolisin etkisiyle siklonik dönüş gerçekleştirerek rüzgârın hızını en fazla 60 km/s. ulaştırır.
3.Evre Tropikal Fırtına
Tropikal depresyon, enerjisini okyanus yüzeyinden aldıkça kapalı izobar sayısı artarak siklon daha fazla derinleşir. Çevreden merkeze doğru hareket eden rüzgarların hızı 60 km./s. Geçer. Siklonik aktivite hızlanarak bulutların giderek sarmal bir görünüm kazanmasına neden olur.
4.Evre Tropikal Kasırga
Bu evrede sözü edilen siklonik dönüş, basıncın daha fazla düşmesiyle kuvvetlenir. Rüzgâr hızı 120 km./s geçer. Kümülonimbus bulutları tam daire şeklini alır. Üst troposferde yığılan soğuk hava yer çekiminin etkisiyle merkezinden çökerek göz oluşturur ve soğuyan havanın bir kısmının bu gözden okyanus yüzeyine doğru taşınmasına yol açar.
Kasırgalar etkiledikleri alanlarda hızlarına göre farklı kategorilere ayrılırlar. Bunun için Saffir Simpson Ölçeği geliştirilmiştir. Bu ölçekte bir siklonun başlangıç ve olgunluk döneminde sahip olduğu hızları gösteren bir sınıflandırma gösterilmektedir.
İklim Değişikliği ve Tropikal Siklonlar
Bilim adamları, sera gazı kaynaklı ısınma durumunun kasırgaların sayısında artışa neden olup olmayacağından tam olarak emin olmasa da, atmosferik ısınmadan kaynaklı ısınma sonucu daha sıcak okyanusların ve daha yüksek deniz seviyelerinin, kasırgalar üzerinde etkilerini arttırmasını beklemektedir.
Diyagram incelendiğinde insan eliyle güçlendirilmiş küresel ısınmanın bir etkisi olarak Atlantik kasırgalarının 1995’ten bu yana F3,F4 ve F5 kategorilerinde görülme sıklığının sürekli arttığı görülmektedir.
Deniz yüzeyi sıcaklıklarını gösteren tabloya bakıldığında, sıcaklık artışının 1970’ten bu yana sürekli arttığı görülmektedir. Daha fazla yüzey sıcaklığı kasırga sayılarında artış göstermese de yıkıcı etkilerini arttırdığı düşünülmektedir. Bununla ilgili yapılan analizler sonucu en yoğun kasırgaların daha fazla ortaya çıkmasıyla birlikte rüzgâr hızlarında yüzde 2-11’lik bir artış beklenmektedir. Daha sıcak okyanusların daha fazla nem taşıması ile beraber ayrıca yağışlarda da artış gözlenmektedir. Bu fırtınalar sırasında yağış oranlarının yaklaşık yüzde 20 oranında artacağı tahmin ediliyor.
Örneğin 2017 yılında A.B.D-Teksas’ta meydana gelen ve 4. Kategori olan Harvey Kasırgası’nın bazı nokta ölçümlerine göre yaklaşık 50 inç. (1.270mm.) yağış bıraktığı ölçülmüştür. (http://www.bbc.com/news/science-environment-42347510)
Termohalin Döngüsü ve Tropikal Siklonlar
Artış gösteren okyanus yüzey sıcaklıkları termohalin döngüsünü etkilemektedir. Özellikle sıcak yüzey ve soğuk dip sularını birbirinden ayıran termoklin tabakası, atmosferik ısınma sonucu daha derinlere doğru inmektedir.
Bunun da güçlerini sıcak yüzey sularından alan kasırgaların etki süresini arttırdığı düşünülmektedir. Çünkü kasırgalar sıcak yüzey tabakasından beslendikçe daha derinlerden gelen soğuk dip suları bu kasırgalar için doğal bir frenleme mekanizması oluşturur.
