Toprak parçacıklarının biraraya gelerek oluşturdukları sıralanma ve bunların duruş şekilleri toprağın yapısını meydana getirir. Toprak tanecikleri (agregatlar) oluşumu, topraktaki kum, mil ve kil tanelerinin bir yapışkan madde aracılığı ile birleşmesiyle oluşur. Toprak taneciklerinin yapışmasını ise kil mineralleri, organik madde ve demir oksit gibi oksitler sağlar.
Toprağın belliB; taneli (granüler), blok, kaba blok, prizmamsı ve levhamsıdır. Toprak yapısı, topraktaki boşlukların şekillenmesi, nem, su tutma, havalanma, miroorganizma faaliyeti, kök gelişmesi, hatta topraktaki besin maddelerinin bitkinin alınması üzerinde etkilidir. Bu bakımdan en uygun olanı taneli (granülar) yapıdaki topraktır. Böyle bir yapı, toprakta suyun tutulması, toprağın havalanması ve bunların mükemmel şekilde dolaşımını sağlayarak bitkilerin yetişmesi için uygun ortam oluşturur.
Toprak strüktürünü, toprakta bulunan kil, organik madde ve oksitler doğrudan etkiler. Şöyle ki, killi topraklar çoğunlukla blok yapıda, organik madde ve oksitler yönünden zengin topraklar, taneli yapıdadır. Özellikle organik maddeler, killi topraklarda kil levhacıklarını kimyasal ve fiziksel yönden ayırarak toprağın taneler hâline gelmesine neden olur. Toprakta yaşayan canlılar, bilhassa solucanlar, toprağı alt üst ederek ve dışkılarından taneli toprak çıkararak taneli yapıda toprak toprak oluşumunu sağlar. Ayrıca kökler de basınç yapmak ve toprak aralarına girmek suretiyle topraktaki taneleşmeyi arttırır.