Sokullu Mehmet Paşa Dönemi Savaşları Ve Gelişmeleri (1564 - 1579) | Onlinezeka

Sokullu Mehmet Paşa Dönemi Savaşları ve Gelişmeleri (1564 – 1579)

Kanuni’nin son dönemlerinden itibaren sadrazam Sokullu Mehmet Paşa ön plana çıkmaya başlamış, devlet işlerini üstlendiği 1564 – 1579 yılları arasındaki döneme Sokullu dönemi denilmiştir.

Osmanlı Devleti’nin En Geniş Sınırları

Kıbrıs’ın Fethi (1571)

Kıbrıs, Osmanlı kıyılarına çok yakın, jeopolitik önemi fazla olan bir ada idi.
II. Selim döneminde Osmanlı Devleti,

  1. Akdeniz ticaretinin ve Anadolu sahillerinin güvenliğini sağlamak ve Akdeniz hakimiyetini pekiştirmek
  2. Kıbrıs’ta üslenen Hristiyan korsanların Osmanlı ticaret ve yolcu gemilerine saldırılarını engellemek
  3. Venediklileri, Kıbrıs adası için ödedikleri vergileri kestiklerinden dolayı cezalandırmak

gibi amaçlarla adanın alınmasına karar vermiştir.
II. Selim, Sokullu Mehmet Paşa’nın yeni bir Haçlı seferine neden olabileceği endişesini dile getirmesine rağmen, adanın fethini emretmiş ve Lala Mustafa Paşa komutasındaki donanma Kıbrıs’ı fethetmiştir (1571).

Kıbrıs’ın fethinin sonuçları;

  • Venedikliler Doğu Akdeniz’den çıkarılmış ve burası tamamen Osmanlı hakimiyeti altına girmiştir.
  • Anadolu sahilleri ile Mısır ve Suriye deniz yollarının güvenliği sağlanmıştır.
  • Konya ve çevresinden Türk aileler Kıbrıs’a yerleştirilmiştir,
  • İnebahtı Deniz Savaşı’na neden olmuştur.
Bunu da Okuyabilirsin...
Balkan Savaşları, Kısaca Nedenleri ve Sonuçları

İnebahtı Deniz Savaşı (1571)

Kıbrıs’ın fethi Avrupalıları harekete geçirmiş, papanın kışkırtmalarıyla İspanya, Malta, Venedik, Ceneviz ve diğer İtalyan devletleri birleşerek bir Haçlı donanması kurmuşlardır. Haçlı donanması İnebahtı Savaşı’nda Osmanlı donanmasını yakmıştır (1571). İnebahtı yenilgisi, Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’deki üstünlüğünün kısa bir süre için de olsa sarsılmasına yol açmıştır.

Tunus’un Fethi (1574)

İnebahtı yenilgisinden sonra Osmanlı Devleti bir yıl içerisinde eskisinden daha güçlü bir donanmayı denize indirmiştir. 1572 yılında yeni donanmanın Akdeniz’e açılması üzerine Venedikliler barış istemişler ve Kıbrıs’ın OsmanlIlara ait olduğunu kabullenmişlerdir. Osmanlı donanması 1574 yılında İspanyolların elinde bulunan Tunus’u alarak Akdeniz’deki üstünlüğünü yeniden kurmuştur.

Fas’ın Himaye Altına Alınması

Tunus’un fethinden sonra, Kuzey Afrika’da Osmanlı hakimiyeti altında bulunmayan tek ülke Fas’tı. Portekizliler Fas’ta yaşanan taht kavgalarından yararlanarak burada egemenlik kurmaya çalışıyorlardı. Bölge halkının Osmanlı Devleti’nden yardım istemesi üzerine, Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa komutasında bir ordu Fas’a gönderildi. Ramazan Paşa Vâdi’üsSeyl Savaşı’nda Portekiz kralını ordusuyla birlikte imha etmiştir (1578). Bu savaştan sonra Portekiz Krallığı çökmüş, Fas Osmanlı himayesine girmiştir. Fas’ın himaye altına alınmasıyla Osmanlı sınırları Atlas Okyanusu’na ulaşmıştır.

1578 – 1590 Osmanlı-İran Savaşları

III. Murat döneminde, İran tahtına geçen II. Şah İsmail’in, Amasya Antlaşması’nı tanımaması nedeniyle ilişkiler bozulmuştur. II. Şah İsmail’in ölümünden sonra İran’da karışıklıklar çıkmış ve bu durumdan yararlanmak isteyen III. Murat, İran’a savaş açmıştır (1578). Bu savaşlar sırasında Osmanlı İmparatorluğu Kafkasya bölgesine hakim olmuş ve Nihavend’e kadar ilerlemiştir.

Bunu da Okuyabilirsin...
Mondros Ateşkes Antlaşması'nın Maddeleri ve Sonuçları

Savaşların iki tarafı da ekonomik sıkıntıya sokmasından dolayı, 1590 yılında Ferhat Paşa (İstanbul) Antlaşması imzalanmıştır. Ferhat Paşa Antlaşması ile İranlılar Dağıstan, Gürcistan, Azerbaycan ve Luristan’ı Osmanlı Devleti’ne bırakmışlardır.

Sokullu’nun Kanal Projeleri

Süveyş Kanalı Projesi (1568)

İlk kez Yavuz Sultan Selim döneminde açılması düşünülen Süveyş Kanalı, Sokullu döneminde yeniden gündeme alınmıştır.

Osmanlı Devleti bu projeyle,

  • Akdeniz’deki donanmayı Hint Okyanusu’na geçirerek Portekizlileri buradan uzaklaştırmayı
  • Baharat Yolu’na işlerlik kazandırarak Akdeniz ticaretini canlandırmayı
  • Hint Müslümanlarını Avrupalılara karşı korumayı amaçlamış, ancak proje gerçekleşmemiştir.

Süveyş Kanalı 1869 yılında Fransızlar tarafından açılmış, böylece Akdeniz ticareti yeniden canlanmıştır.

Süveyş Kanalı’nın açılması, Avrupa ile Hindistan arasındaki deniz yolunu yaklaşık 6000 km. kısaltmıştır. Kanal denizcilere daha kısa ve güvenli bir yolculuk sunmasının yanında Akdeniz limanlarının ve ticaretin eski önemini yeniden kazanmasını sağlamıştır.

Don – Volga Kanalı Projesi (1569)

İlk defa 1563’te Kanuni tarafından gündeme getirilen Don-Volga Kanalı projesi, Avusturya savaşlarından dolayı geri kalmıştır. II. Selim döneminde Sokullu Mehmet Paşa, kanal projesini gerçekleştirmek için harekete geçmiştir.

Bunu da Okuyabilirsin...
Kurtuluş Savaşı'nda Yapılan Savaşlar ve Antlaşmalar (Tümü)

Osmanlı Devleti, Don – Volga Kanalı’nı açmakla,

  1. Rusların güneye doğru yayılmasını önlemeyi
  2. Karadeniz’deki donanmayı Hazar Denizi’ne geçirerek İran savaşlarında donanmadan yararlanmayı
  3. İpek Yolu’nun canlanmasını sağlamayı
  4. Orta Asya’daki Türklerle iyi ilişkiler kurmayı ve gerektiğinde yardım yapmayı
  5. Kafkasya’nın bütününe hakim olmayı

amaçlamıştır.

1569 yılında kanal açma çalışmaları başlamıştır. Ancak, Kırım Hanı’nın projeye soğuk bakması, Rus saldırıları, kanalın açılmasıyla görevlendirilen Kasım Bey’in yetersiz kalması ve kış mevsiminin gelmesi gibi nedenlerden dolayı proje gerçekleştirilememiştir. 1952 yılında Ruslar iki nehri bir kanalla birleştirmiştir.

Karadeniz Marmara Projesi (1591)

İznik ve Sapanca gölleri arasında açılacak olan bir kanalla Karadeniz ile Marmara’nın birleştirilmesi planlanmıştır. Böylece Bolu ormanlarından yararlanılması ve İstanbul Boğazı’nın yükünün hafifletilmesi hedeflenmiştir.

Ayrıca, aşağıdaki bağlantılardan Osmanlı Devleti’nde diğer padişahların dönemi hakkında bilgi alabilirsiniz.

Osmanlı padişahları sıralaması ve tahta geçiş süreleri

Osman Bey Dönemi’ndeki Olaylar ve Savaşlar (1281 – 1326)

Orhan Bey Dönemi Olayları ve Savaşları (1326 – 1362)

1. Murat Dönemi Olayları ve Savaşları (1362-1389)

Yıldırım Bayezid Dönemi Olayları ve Savaşları (1389 – 1402)

1. Mehmet (Çelebi) Dönemi Olayları ve Savaşları (1413 -1421)

II. Murat Dönemi Olayları ve Savaşları (1421-1451)

Fatih Sultan Mehmet Dönemi Savaşları Ve Gelişmeleri (Detaylı)

II. Bayezid Dönemi Savaşları ve Gelişmeleri (1481-1512)

Yavuz Sultan Selim (1. Selim) Dönemi Savaşları ve Gelişmeleri (1512 – 1520)

Kanuni Sultan Süleyman Dönemi Savaşları ve Gelişmeleri (Detaylı)

Gönderiliyor
Kullanıcı Oyları
( oy)

Yorum Bırak