Samanyolu Galaksisi Nedir?

Kehkeşan adıyla da bilinen Samanyolu Galaksisi, galaksimizin önemli parçalarından ve milyarlarca gök adadan biri olma özelliğini taşımaktadır. Bilim alanında yapılan yüzyıllık çalışmalar gözlenebilir evrenin bu sıra dışı yapısını çözmeye çalışmış olsa da henüz tam olarak tüm özellikleri ile çözülebilmiş değildir.

Samanyolu Galaksisi Özellikleri

Samanyolu galaksisi özellikleri şu şekildedir;

• Yarı çubuklu sarmal gök ada sınıfındadır.
• Kalınlığı 1.000 ışık yılıdır.
• Çapı 100.000 ışık yılına denktir.
• Galakside 200 ile 400 milyar arasında yıldız olduğu düşünülmektedir.
• Samanyolu Galaksisi içerisinde bulunan en yaşlı yıldızın, 13,2 milyar yıl olduğu tahmin edilmektedir.
• Güneşin Samanyolu gök adasında negatif dönme süresi, 220 milyon yıldır.
• Galaksinin sarmal model dönme süresinin ise, 50 milyon yıl olduğu bilimsel çalışmalar neticesinde tahmin edilmektedir.
• 552 km/s CMB yapısına göre göreceli hıza sahip olduğu bilinmektedir.

Samanyolu Galaksisi Ne Zaman Keşfedilmiştir?

Samanyolu; Dünyadan çeşitli gözlem cihazları ile gözlenebilir çubuklu sarmala benzeyen, içerisinde milyarlarca yıldız ve güneş sisteminin de yer aldığı bir gök adadır.

Evrende sadece gözlemlenebilir milyarlarca gök ada olduğu bilinmektedir. Bunlar arasında en dikkat çekenlerden biri olan Samanyolu, aslında ilk olarak milattan önceki 400’lü yıllarda fark edilmiştir. Antik çağın ünlü filozoflarından olan Democritus, geceleri insanların gördüğü ve Süt Yolu olarak adlandırdığı Samanyolu Galaksisinin, uzakta bulunan yıldızlardan meydana gelebileceğini açıklayarak ilk tespitini yapmıştır. Her ne kadar bu tespit bilimsel olmasa bile, Samanyolu’nun keşfi için de insanlara ilham kaynağı olmuştur. Samanyolu Galaksisinin Yunan Mitolojisinde “Süt Yolu veya Süt Dairesi” gibi isimlerle anılması nedeniyle, tarihte bu galaksiye Süt Yolu ismi de verilmiştir.

Galaksinin varsayım olarak ilk keşfinin veya yapılan tahminin, yukarıda Democritus tarafından yapıldığını söylemiştik. Ancak Antik Çağ şartlarında Grek filozofu tarafından ortaya atılan bu bilgi, sadece bir tahmin veya varsayımdan ibaretti.

Neredeyse aynı dönemlerde yaşayan ünlü filozoflardan biri olan Aristo ise bu Süt Yolunun birbiriyle bağlantılı büyük ve çok sayıdaki yıldızların, alev alması sonucu kaynaklandığını açıklamıştır. Ayrıca Aristo alevlerin, dünya atmosferinden yukarıda bulunduğunu da belirtmişti.

Müslüman Astronomlardan biri olan İbn-i Heysem ise, Samanyolu’na ait ıraklık açısının belirlenmesini sağlamak ve gözlemleme yapmak için teknik olarak bazı girişimler gerçekleştirmişti. Süt Yolu’nun herhangi bir ıraklık açısının bulunmadığını görmesinden sonra İbn-i Heysem; “Bu dünyanın uzağındadır ve atmosfere ait değildir” demiş ve Aristo tarafından ortaya atılan iddialara karşı çıkmıştır.

Diğer yandan yine Müslüman Astronom olan Biruni ise galaksinin sayısız bulutsu yapıdaki yıldızların yığılmasından kaynaklandığını dile getirdi. Bir diğer Müslüman filozof İbn Bacce’de Süt Yolu’nun oldukça fazla sayıda yıldızlardan meydana geldiğini ve dünyada bu şekilde görünmesinin, atmosferde yaşanan kırılma nedeniyle olduğunu dile getirdi.

1292-1350 yılları arasında yaşamış olan İbn Kayyim El-Cevziyye’ye göre de Samanyolu’nun sabit yıldızların bir araya gelmesiyle oluştuğunu ve bu yıldızların küçük boyutlarda olduğunu ancak yıldızların boyutunun, gezegenlerden büyük oldukları iddiasında bulundu.

Samanyolu Galaksisi hakkında en net ve ilk kanıtı, Galileo Galilei buldu. Galilei gök adayı teleskopla 1610 yılında incelemiş ve Samanyolu’nun çok fazla sayıda yıldızın bir arada gelmesiyle oluştuğunu söylemiştir.

İngiliz bilim insanı Thomas Wright ise 1750 yılında yaptığı çalışma neticesinde, Samanyolu’nun güneşe benzer bir yapıda ancak daha büyük bir bileşen olduğu iddiasını ortaya attı. Thomas Wright tarafından ortaya atılan iddiayı destekler nitelikte 1755 yılında Immanuel Kant tarafından bir çalışma daha yapıldı.

William Herschel ise 1785 yılında güneşin Samanyolu içerisindeki konumuna dair çeşitli çalışmalar yapmış ve Güneş sistemi merkezde olacak şekilde Samanyolu Galaksisinin biçimi gösteren bir diyagram çalışması hazırlamıştır.

Samanyolu galaksisi üzerine hazırladığımız bu içeriğimizin ardından “Jüpiterin Özellikleri” başlıklı içeriğimizi de okumanızı tavsiye ederiz.