Refik Halit Karay, 15 Mart 1888’de İstanbul’da doğdu. Babası, Mudurnu’dan İstanbul’a göçen Maliye Başveznedarı Mehmed Halit Bey’dir. Galatasaray Lisesi’ni okuduktan sonra Hukuk Mektebi’ ne devam etti. Bir süre Maliye Nezaretinde memur olarak çalışan Karay, II. Meşrutiyet’in ilanından sonra gazeteciliğe başladı. Tercüman-ı Hakikat gazetesinde mütercimlik ve muhabirlik yaptı. Yazılarından dolayı önce Sinop’a daha sonra Çorum, Ankara ve Bilecik’e sürgün olarak gönderildi.
Refik Halit Karay, İstanbul’a döndükten sonra bir süre Türkçe öğretmenliği yaptı. Posta ve Telgraf Teşkilatı (PTT) Genel Müdürlüğü görevine getirildi. Aynı dönemde Hürriyet ve İtilaf Fırkası’na üye oldu. Bu sıralarda İstiklal Savaşı aleyhine yazdığı yazılar nedeniyle vatan hainliği ile suçlanıp, yüzellilikler listesine girdi ve önce Beyrut’ta sonrasında da Halep’te sürgün hayatı yaşadı.
Refik Halit Karay’ın, 16 yıllık sürgün hayatı af kanunu ile son buldu. Karay’ın, Mustafa Kemal Atatürk için yazdığı şiir ve mektuplar; 150’likler listesinde bulunan isimlerin affedilmesinde çok büyük rol oynamıştır. 1938 Temmuz’unda yurda döndükten sonra ilk iş olarak, daha önceden çıkardığı Aydede adlı mizah dergisini yeniden yayınladı.
Refik Halit Karay, 18 Temmuz 1965 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.
Refik Halit Karay’ın Eserleri
Refik Halit Karay, Türk Edebiyatı’nda Anadolu’yu tanıtan eserleri ilk defa yazan yazardır. Mizah ve yergi türündeki yapıtlarından dolayı ün yapmıştır. Eserlerindeki derin gözlem gücü, betimlemeler, portreler, benzetmeler dikkat çekicidir. Akıcı, sade bir dil, güçlü bir anlatım tekniği ile 20. yüzyıl romancıları arasında seçkin bir yeri vardır. Türkçeyi ustalıkla kullanan Refik Halit Karay, edebiyatımıza birçok sevilen eser kazandırmıştır.
Roman
İstanbul’un Bir Yüzü (1920)
Ay Peşinde (1922)
Yezidin Kızı (1939)
Çete (1940)
Sürgün (1941)
Anahtar (1949)
Bu Bizim Hayatımız (1950)
Nilgün (1950-1952)
Yeraltında Dünya Var (1953)
Dişi Örümcek (1953)
Bugünün Saraylısı (1954)
İki Bin Yılın Sevgilisi (1954)
İki Cisimli Kadın (1955)
Kadınlar Tekkesi (1956)
Karlı Dağdaki Ateş (1956)
Dört Yapraklı Yonca (1957)
Sonuncu Kadeh (1965)
Yerini Seven Fidan (1977)
Ekmek Elden Su Gölden (1980)
Ayın On Dördü (1980)
Yüzen Bahçe (1981)
Oyun
Kanije Müdafaası (1909)
Hikâye
Memleket Hikâyeleri (1919)
Gurbet Hikâyeleri (1940)
Mizah
Sakın Aldanma, İnanma, Kanma
Kirpinin Dedikleri
Ago Paşa’nın Hatırı
Ay Peşinde
Tanıdıklarım
Guguklu Saat
Deli (1939)
Günlük
Bir İçim Su
Bir Avuç Saçma
İlk Adım
Üç Nesil Üç Hayat
Makyajlı Kadın
Tanrı’ya Şikayet
Anı
Minelbab İlelmihrab
Bir Ömür Boyunca (1990, 1996, 2011)
