Bu Yazıda Neler Var?
Petrol fiyatları anormal seviyede düşüyor. Yüzyıllar boyunca insanlığın en önemli ihtiyaçlarından olan petrolün düşmesi, onun önemini azaltıyor mu? Tüm uluslararası ilişkilerde baş rol oynayan, savaşlara neden olan petrol neden düşüyor? İçinde bulunduğumuz olağanüstü dönem nedeniyle gıda ve ilaç gibi birkaç sektör hariç tüm alanlarda, üretimin durma noktasına gelmesi petrole olan talebi de durdurmuş vaziyette. Ancak yaşamın devamlılığı için daha zorlu şartlarda olsa da üretim faaliyetlerinin başlaması şart. Bununla birlikte elbette ki petrole olan talep normal seviyelerine dönecek ve daha makul fiyatları konuşuyor olacağız.
Petrol Nedir, Nasıl Oluşur, Kullanım Alanları Nelerdir?
Petrolün en yalın anlamı, latince ik, kelimenin birleşmesinden meydana geldiği şekliyle taş yağıdır (Petra oleum = Petrol). Kendine has kokusuyla, neft ya da yer yağı, hidrokarbonlardan oluşan petrol; saman sarısı, yeşil, kahverengi ve koyu kahverengiden siyaha kadar değişen renklerde olabilir. Her ne kadar petrol denilince akla benzin, motorin, gaz yağı gelse de gerçekte doğal halde bulunan ve yer altından çıkarılan işlenmemiş ham petrol anlamına gelmektedir.
Hidrokarbonların karışımı sonucunda oluşan petrolün, her zaman sabit bir kimyevî bileşimi yoktur. Doğal akaryakıt olan ham petrol, bulunduğu yerin özelliklerine göre değişen bileşimler gösterir. Daha açık bir ifadeyle ABD petrolüyle (özellikle de Pensilvanya bölgesinde çıkarılan) Rusya petrolleri arasında fark vardır. ABD petrolleri genellikle hidrokarbon sınıfından olan bileşikleri, Rusya petrolleri, kötü kokulu naften sınıfından bileşikleri; Romanya petrolleri ise bu ikisinin bir karışımını içerir.
Farklı kimyasal içerikteki hidrokarbonların bir araya gelerek meydana getirdiği değişik kimyevi bileşimde olan çok sayıda petrol tipi bulunmaktadır (parafin bazlı, asfalt bazlı petrol gibi).
Ham petrol deyimindeki ham sözcüğü, henüz bir işlemden geçirilmemiş petrolü ifade etmek için kullanılır. Petrolün kökeni organik maddelerdir. Buna karşın petrolün ve gazın yer altında nasıl oluştuğu konusunda farklı düşünceler vardır. Ancak petrolün oluştuğu sedimanter ortamlarda oksijenin olmadığı bilinmektedir. Yüz milyonlarca yıl önce, denizlerde yaşayan ya da suların denizlere sürüklediği hayvan ve bitki kalıntıları anaeorabik bir ortamda, uygun koşullarda (ısı basınç ve mikroorganizmaların etkisiyle), ham petrole benzer kerojeni oluşturmuştur. Kerojen sonradan, yukarı tabakalara doğru göç etmesi esnasında gittikçe değişmiş ve ham petrolü meydana getirmiştir.
Petrolün önemi
Petrolün giderek vazgeçilmez bir enerji kaynağı haline gelmesi, finansal değer olarak öne çıkmasına neden olmuş bu da dünya siyasetine olumsuz olarak yansımıştır. Ekonomik, siyasal ve teknolojik önemi giderek artan petrolün, antik zamanlardan bu yana kullanıldığı bilinmektedir. Ancak içten yanmalı motorların bulunuşu, sivil havacılığın gelişmesi ve petrolün özellikle kimya sektöründeki kullanım alanlarının artması ile giderek daha önemli hale gelmiştir. Petrolün tüketim miktarı, dünya genelinde yıllık olarak yaklaşık 30 milyar varildir.
Petrol ürünleri ve endüstrisi pazarlamada (petrol tankerleri ve genellikle boru hatları) taşıma, arama, çıkarma, rafinaj ve küresel süreçler yer almaktadır. Sektörün en büyük hacimli ürünleri fuel oilve benzindir. Petrol, aynı zamanda ilaç, solventler, gübre, pestisit ve plastik gibi birçok kimyasal ürünler için ham maddedir.
Petrolün kimyasal oluşumu
Petrolün kimyasal yapısı farklı uzunluklardaki hidrokarbon zincirlerinden oluşur. Bu zincirler, petrolün arıtım sürecinde, damıtma sayesinde ayrıştırılıp benzin, jet yakıtı, kerosen gibi ürünler elde edilir. Petrolün arıtım sürecinde, damıtma sayesinde ayrıştırılıp benzin, jet yakıtı, kerosen gibi ürünler elde edilir.
Bu alkanların genel gösterimi CnH2n+2 biçimindedir. Örneğin benzinde yaygın olarak bulunan 2,2,4-Trimetilpentanın ifadesi: C8H18 biçiminde olup oksijen ile ısıveren tepkimesi şöyledir:
C8H18 (s) + 12.5 O2 (g) → 8 CO2 (g) + 9H2O(g) + ısı
Petrolün veya benzinin kısmı yanması karbon monoksit ve/veya nitrik asit gibi zehirli gazların yayımına yol açar.
C8H18(s) + 12.5O2(g) + N2(g) → 6CO2(g) + 2CO(g) + 2NO(g) + 9H2O(g) + ısı
Petrol, yüksek ısı ve/veya basınç ortamında, ısıalan tepkimeler sonucunda oluşur. Örneğin kerojen farklı uzunluklardaki hidrokarbonlara bölünebilir:
CH1.45 (k) + ısı → .663CH1.6 (s) + .076CH2 (s) + .04CH2.6 (g) + .006CH4 (g) + .012CH2.6 (k) + .018CH4.0 (k) + .185CH.25 (k)
Kaynak: bilgitor.com/petrol-nedir-tarihi-onemi-ve-kimyasal-olusumu/
