Bu Yazıda Neler Var?
Paragraf, Latince iki kelimenin birleşmesinden oluşan bir sözcüktür; “para” bölüm, “graf” da yazı demektir. Paragraf ise yazı bölümü anlamına gelir. Terimsel olarak paragraf, uzun bir kompozisyonda ele alınan konunun bir bölümünü belli bir plan dâhilinde anlatan cümleler topluluğudur. Paragrafta cümlelerin birbiriyle bağlantılı olması, doğru sıralanmadı ve bir ahenk içinde akışının sağlanması gerekmektedir. Paragraflar, bir fikrin tam olarak ve çeşitli şekillerde anlatıldığı bölümlerdir.
Paragrafın Bölümleri Nelerdir?
Bir paragrafın bölümleri şunlardır:
1. Giriş Bölümü: Paragrafın giriş cümlesidir. Bu cümle, paragrafta işlenecek fikrin özeti, geliştirilecek fikrin özüdür. Giriş cümlesindeki bu fikir sonraki cümlelerde açılır.
2. Gelişme Bölümü: Paragrafta ele alacağımız düşünceyi giriş cümlesinde ortaya koyduktan sonra izah, tasvir, örneklendirme, delil sunma, zıt fikirlerden faydalanma gibi yöntemlerle bu fikrin işlendiği bölümdür.
3. Sonuç Bölümü: Paragrafın en son cümlesi veya cümleleridir. Paragraftaki ana fikrin özetlendiği kısımdır.
Kaç Çeşit Paragraf Bulunur?
Olay Paragrafı
Herhangi bir olayın anlatıldığı paragraflardır. Daha çok öykü, roman, gezi yazısı, anı gibi türlerde bulunur.
Örnek Metin
“Büyük bir gururla on üç yaşında olduğunu söyledi. Yedi yaşında, ihtiyar bir nine, genç bir kız kardeş, bir çift de öküzle anasız, babasız kalmıştı. Öküzlerle kocasız iki kadının tarlalarını yıllarca sürmüş, ortakçılık etmiş, ninesini, kardeşini beslemiş, hatta kız kardeşini ere vermişti. Fakat bir gün, o bölgeye bir hayvan hastalığı elmiş, iki öküzü birden ölmüştü…”
Fikir Paragrafı
Bir düşüncenin çeşitli yönleriyle işlendiği ve değerlendirildiği paragraflardır. Örnek Metin
“Türkiye Türkleri merhum Şinasi ile başlanan ve Atatürk zamanında hızını alan millî edebî Türk dili yaratma hareketinde şuurlu ve bu hususta pek titiz olduklarından millî dilin istiklâline memleketin siyasî ve iktisadî istiklâline olduğu kadar itina gösterecekleri, Türk dilinin kuvvet ve kudretine, millî ordunun kuvvet ve satvetine karşı gösterdikleri kadar uyanıklıkla ehemmiyet verecekleri şüphesizdir…”
Tasvir Paragrafı
Konu içinde geçen şahıs, hayvan, mekân, manzara, eşya vb. unsurların zihinde canlanacak şekilde dış özellikleriyle ortaya konduğu paragraflardır. Örnek Metin
“Büyük bir bahçe… Ortasında, köşk biçiminde yapılmış bembeyaz bir ev… Sağ köşesinde her zaman oturduğumuz beyaz perdeli oda… Sabahları annem, beni bir bebek gibi, pencerenin kenarına oturtur, dersimi tekrar ettirir, sütümü içirirdi. Bu pencereden görünen avlunun öbür tarafındaki büyük toprak rengindeki binanın camsız, kapaksız tek bir penceresi vardı. Bu siyah delik beni çok korkuturdu…”
Tahlil Paragrafı
Özellikle öykü ve romanlarda kişilerin olaylarla ilgili duygu ve düşüncelerini anlatan, onların iç dünyasını tahlil eden paragraflardır. Örnek Metin
“Gözleri dalgın, dikişi dizlerine bırakmış, dimağını yırtarak geçen bu fikir üzerine ‘Ne yaparım yarabbim, ne yaparım?’ diye düşündü. Ne olacağını kesin, muhakkak olarak görmemekle beraber o his onu korkutuyordu. Bu korku, ona sade Süreyya’sız, onsuz kalmak suretinde, görünüyordu. Tekrar başını kaldırıp denize baktı, gözleriyle uzun uzun sandalı aradı. Ve onu nihayet orada, dalgaların arasında, köpüklere bulanarak, bir tarafa doğru eğilmiş yatmış, kırmızı bayrağı rüzgârla çırpınarak, o tarafa doğru geliyor görünce tekrar kalbi hopladı. Süreyya’ya şikâyet edemiyor, onu menetmek istemiyordu; kendisi anlasaydı, ah Suad’ın kalbinde ne acılar, ne hasretler olduğunu anlasa da öyle hareket etseydi…”
