Orhan Veli Kanık Kimdir? Kısaca Hayatı Ve Eserleri | Onlinezeka

Orhan Veli Kanık Kimdir? Kısaca Hayatı ve Eserleri

13 Nisan 1914 İstanbul doğumlu olan ünlü şair ve yazar Orhan Veli Kanık’ın çocukluğu İstanbul’da geçmiştir.
1921 yılında Beşiktaş Akaretler İlkokuluna yazıldı. Bir süre sonra da Galatasaray Lisesinin ilk kısmına nakil olarak geçti. Cumhurbaşkanlığı Armoni Orkestrası şefi olan babası Mehmet Veli Kanık’ın 1925 yılında Ankara’ya tayini çıkınca, aile Ankara’ya yerleşti. Orhan Veli, ilkokulun 5. sınıfını Ankara’da, Gazi Mustafa Kemal İlk Mektebinde okudu.

Ankara Gazi Lisesi’nden 1932 yılında mezun oldu. 1933 yılında ise 3 yıl sonra yarım bırakacağı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümüne girdi.  1935 yılında kısa süre yardımcı öğretmenlik yaptı. 1936 yılında Ankara’ya dönerek, PTT Umum Müdürlüğü Telgraf  İşleri Reisliği Milletlerarası Nizamlar Bürosunda memur olarak çalışmaya başladı. 1944 yılında tamamladığı askerlik görevinden sonra Millî Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosunda çalışmaya başladı. Bu görevinden 1947 yılında istifa etti. 10 Kasım 1950’de, Ankara’da sokakta yürürken karanlıkta bir çukura düştü ve başından yaralandı. 13 Kasım’da İstanbul’a gitti. Baş ağrısı şikâyetiyle yatırıldığı hastanede alkol zehirlenmesi teşhisi konularak tedaviye alındı. 14 Kasım 1950 tarihinde Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesinde öldü. Ölüm nedeninin beyin kanaması olduğu anlaşıldı. Aşiyan Mezarlığında toprağa verildi.

Orhan Veli, şiire çocuk yaşlarda ilgi duydu. “Anneme” adlı ilk şiiri, 1929 yılında, Balıkesir’de çıkan Gençleryolu adlı dergide yayımlandı. Ankara Erkek Lisesi’nde okurken Lisenin yayın organı Sesimiz dergisinde de çalışmaları yayımlandı. 1936 yılından itibaren Varlık dergisinde şiirleri yayımlanmaya başlayınca önemli bir çıkış yaptı.

Bunu da Okuyabilirsin...
Nihal Koldaş kimdir? Aslen nerelidir yaşı kaç

Orhan Veli’nin ilk şiirlerinde Necip Fazıl etkisi görülmektedir. Garip tarzındaki ilk şiirleri, Varlık dergisinin 15 Eylül 1937 tarihli sayısında yayımlandı. Bundan sonra liseden  arkadaşları olan Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday birlikte hareket etmeye başladı. Bu üç şair aynı tarzda şiirler yazdılar. Ortaya koydukları bu alışılmadık yeni tarzın “garip” bulunması üzerine anlayışlarını “Garip” olarak adlandırdılar. Garip şiiri ile neyi yapmak istediklerini anlatan bildiriyi Orhan Veli kaleme aldı. Bu bildiri “Garip” başlığıyla Varlık dergisinin 154. sayısında (1 Aralık 1939’da) yayımlandı. Garip şiirinin çıkış bildirisi, 1941 yılında üç arkadaşın ortaklaşa yayımladıkları “Garip” adlı ortak esere önsöz olarak konuldu. Bu eserde Orhan Veli’nin yirmi dört, Oktay Rifat’ın yirmi bir, Melih Cevdet Anday’ın on altı şiiri vardır.

Garip akımı Türk şiirinde ağırlığını hissettirmeye başladı ve etkili oldu. Cumhuriyetin ilk yıllarında plânlanan hece şiiri, Garip şiirinin etkisiyle miadını tamamladı. Garip Şiirinin, Türk şiirine gelişi de, gidişi de hızlı olmuştur.

Orhan Veli,  Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday’ın yolları 1945 yılında ayrıldı. Garip’in ikinci baskısında, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday’ın şiirleri çıkarıldı. 1945 basım tarihli “Garip”te, sadece Orhan Veli’nin şiirleri vardır. Öyle ki Oktay Rifat’la ortaklaşa yazıp imzaladıkları “Ağaç” ile “Kuş ve Bulut” şiirleri de kitap dışı bırakıldı. Orhan Veli’nin bu davranışı, tek başına akıma sahip çıktığı anlamına gelmektedir. Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday daha sonra İkinci Yeni akımının etkisine girdiler.

Bunu da Okuyabilirsin...
Hüseyin Türkmen kimdir? Nerelidir?

Orhan Veli Kanık Şiirindeki 4 Dönem

1936- 1940 yılları arasında gençlik eğilimlerini işlediği ilk şiirleri: Resim ve müzik etkisindeki biçimce hececilere yakın fakat arayış içinde olduğu belli olan 38 şiiri kapsar.

1941-1945 arasında, dört yıl süren Garip dönemi: “Bu kitap sizi alışılmış şeylerden şüpheye davet edecektir” kuşak-bandıyla satılan Garip kitabını da Orhan Veli hazırlar. Bu küçük kitapta küçük insanın yaşayışı, aşk, çocukluk, yaşama sevinci, savaş karşıtlığı ve İstanbul çok işlenen temalardır.

1945-1949 Yılları arasındaki Garip sonrası dönemi: Bu dönemde şiir eleştirileri yayımlar. Küçük öykücüklü şiirlerle birlikte folkloru da işler.

Yaprak Dergisi 3. sayı

Yaprak Dergisi 3. sayı

Yaprak dergisi: 1 Ocak 1949-15 Haziran 1950 tarihleri arasında 28 sayı çıkar. Yarı edebî yarı siyasi bir kavga dergisidir. (Dergi, Orhan Veli’nin ölümü üzerine arkadaşları tarafından anısına saygı olarak “Son Yaprak” adıyla bir sayı daha çıkarıldı.) Memet Fuat’ın şairin başyapıtı saydığı İstanbul’u Dinliyorum şiiri de bu döneme aittir.

Bunu da Okuyabilirsin...
Ece Üner kimdir? Gerçek yaşı kaç? Evli mi?

Orhan Veli’nin Eserleri

1946 yılında ikinci kitabı Destan Gibi’yi, 1947’de üçüncü kitabı Yenisi’ni çıkardı. 1947 yılında, Fransız şiirinden yaptığı tercümeleri Fransız Şiiri Antolojisi’nde topladı. 1948’de, Şevket Rado’nun isteğiyle La Fontaine’in Masalları’nı dilimize kazandırdı. 1949’da, sağlığında yayımlanan son şiir kitabı Karşı’yı çıkardı. Ölümünden sonra, eserlerinin yeni basımları Varlık, Can, Adam ve Yapı Kredi yayınlarınca yapıldı. Asım Bezirci, Memet Fuat eserleri hazırladı. Sözlüklü, açıklamalı, karşılaştırmalı basımları yapılmadı. Şiirleri tek kişilik oyunlar biçiminde Müşfik Kenter, Sönmez Atasoy gibi tiyatro sanatçılarınca sahnede seslendirildi.

Şiir:
Garip (Oktay Rıfat ve Melih Cevdet Anday’la birlikte, 1941; yalnız kendi şiirleri,
1945), Vazgeçemediğim (1945), Destan Gibi (1946), Yenisi
(1947), Karşı (1949), Orhan Veli Bütün Şiirleri (1951), Çeviri
Şiirleri
(1982), Sakın Şaşırma (Seçmeler) (2002), Bütün Şiirleri (2003).

Düzyazı:
La Fontaine’nin Masalları (2 kitap, 1943), Nasrettin Hoca Hikâyeleri (1949), Orhan
Veli / Nesir Yazıları
(1953), Bütün YazılarıI (1982), Bütün
Yazıları
II (1982), Şevket Rado’ya Mektuplar (haz. Emin
Nedret İşli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet Anday ile mektuplaşmaları, 2002).

Gönderiliyor
Kullanıcı Oyları
( oy)

Yorum Bırak