Bu Yazıda Neler Var?
Göz Kontağı kurma
Göz kontağı kurma, tüm becerilerin öğrenilmesinde temel olan beceridir. Çünkü göz kontağı kuramayan çocuk, dikkatini karşısındaki kişiye veremediği için öğrenmede gerçekleşmeyecektir. Göz kontağı kurma, çocukla göz göze bakma ve bu şekilde belli bir süre konuşmayı içerir. Göz kontağı kurmak için çocukla aynı göz hizasına olacak şekilde oturma düzeni ayarlanmalıdır.
Çocuk göz kontağı kurmuyorsa neler yapılmalı?
-Çocukla yüz yüze ve aynı göz hizasında olacak şekilde oturmak,
-Çocuğa adını söyleyerek ve bana bak yönergesini vermek gerekli.
-Eğer bakmıyorsa “5-6 sn.” sonra bir kez daha “…… bana bak” yönergesini verilmelidir.
-Biraz bekledikten sonra yine bakmıyorsa çocuğun yanağından (çenesinden) hafifçe destekleyip bakmasını sağlamalı ve göz iletişimini koparmadan “çok güzel bakıyorsun” v.b. sözel ödüllendirme ile maddi ödül (şeker vs.) verilmelidir.
Dikkat edilmesi gereken şey çocuğun bakma sayısı ve süresi arttıkça yardımı el ile ve yönergeye yönlendirmeyi azaltmaya başlamalıyız ki sadece yönerge ile çocuk bize baksın.
Örneğin daha önce elimizle çenesini tutarak yüzünü çevirip bakmasını sağlayarak, belli bir zaman sonra çocuk, yanağına sadece dokunulması ile dönüp, bakabilmesi son olarak da yönerge vermeden konu anlatılmaya başlandığında anlatan kişiye bakmalıdır.
Sıra Bekleme ve Alma
Bekleme becerisi karşısındakini dinleme ve yönergeleri anlama ve karşılıklı oynama temel bir beceridir. Bekleme ve sıra alma bir etkinliğe başlandığında eğitimci (anne-baba vb.) çocuğun yönerge verirken dinlemesi, beklemesi, tanıtılan materyale dokunmaması,yönerge verildiğinde istenilen davranışı yerine getirmesidir. Sıra alma da yine, karşılıklı olarak gerçekleştirilen bir etkinliktir.
Sıra almada eğitimci ile çocuk açısından yapılan etkinlikte bir sıra söz konusudur. Eğitimci etkinliği önce kendi yapar, bu sırada çocuk bekler, şimdi sıra sende der ve onun etkinliği yerine getirmesini bekler. Sonra sıra yine kendine geçer ve “sıra bende der”. Etkinlik bu şekilde devam eder.
Örnek : Karşılıklı top oynama becerisi
Çocukla karşılıklı olarak otururuz ve elinize topu alırız. Şimdi sana topu atıyorum diyerek yönerge veririz ve topu çocuğa atarız. Bu sırada topa uzanmadan beklemesini isteriz. Uzanıyorsa “bekle” yönergesi ile beklemesini isteriz. Gerekirse (fiziksel destekle ) topu attırırız. Ve onun oynamasını sağlamış oluruz. Sonra şimdi “sıra sende” diyerek topu atarız ve etkinlik böylece devam eder.
Yönergelere Uyma : Yönerge (talimat ) çocuğun yapmasını istediğimiz davranışı anlaşılır bir biçimde söylemeyi içerir.
Yönerge Örnekleri : 1. ( Küplerle kule yapma becerisi çalışılsın)
1.Anne : Ayşe kızım,bu güzel kırmızı küpü alalım, burada duran küpün üzerine koyalım.
2.Anne : Ayşe, küpü al, diğer küpün (ya da göstererek “bu küpün üstüne koy
Örneklerden anlaşılacağı üzere 2. uyarı daha net anlaşılır. 1. örnekteki daha karmaşık ve uzun.
Biz çalışırken yapacağımız etkinliğe ilişkin örneğimizin açık, net, kısa ifadelerden oluşmasına ve aynı etkinlik tekrarlandığında aynı yönergeyi kullanmaya özen göstermeliyiz. Ayrıca yönergelerimizin çocuğun bildiği kelimeleri içermeli, çocuk renkleri bilmiyorsa; kırmızı küpü kullanmalıyız.
Dikkat Çekme Ve Dikkatini Sürdürme
Çocuğun bir etkinliğe dikkatini çekebilmeliyiz. Bir etkinliğin çocuk için ilgi çekici olması, o beceriye öğrenmesi için önemlidir. Kendimiz düşünelim, ilgimizi çekmeyen bir şeyi ne kadar öğrenmek isteriz?
Çocuğumuzla bir etkinlikte uzun süreli oynayabilmek için, çeşitli materyaller kullanmalıyız. Bu durumda çocuk sıkılmadan çalışabilir.
Nasıl dikkat çeker, nasıl sürdürürüz?
Öncelikle çalışılacak materyaller ortamda çocuğun görebileceği yerde olmamalıdır. Çocuk ile neler çalışacağı konuşulduktan sonra materyaller gizlice çıkarılmalı, hemen gösterilmemeli, “burada ne var acaba?” vb. sorularla çocuğun dikkati materyale çekilmelidir. Bunu yaparken de ses tonunuzu, mimiklerinizi, hareketlerinizi daha abartılı şekilde kullanmalısınız. Her sunumda aynı materyali farklı şekillerde sunmalı çalışmaları daha da renklendirecek ve çocuk ve yetişkin için daha zevkli olacaktır.
Örnek : “Kitap bakacağız”
Önce kitabı dolaba saklayalım.”Bak şimdi bugün seninle kitaba bakacağız; bakalım kitap nerede? Acaba dolapta mı? Masada mı? vb. sorularla sorup dolapta bulalım. Çocuğa bir gösterip bir ekelim materyali sonra, masaya koyalım mı diye sorup istendiği zaman “hooop” diye masaya koyalım.
(Sayfaları gizemli şekillerde bakabiliriz.) Böylece dikkati biraz daha uzun sürdürebiliriz.
