Ülkelerde yaşayan vatandaşların sayısı periyodik genel nüfus sayımları ile tespit edilmektedir. Yapılan sayımların sonucunda ülke yönetimleri uzun, orta ve kısa vade planlarını oluştururlar veya revize ederler. Nüfus artış oranlarındaki değişmeye koşut olarak nüfus planlaması yaparlar. Nüfus azalıyorsa veya aşırı artıyorsa gerekli önlemler alınır. Türkiye’de genel nüfus sayımı, eski adı Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE), yeni adı Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılmaktadır.
Ülkemizdeki genel nüfus sayımlarının kökeni Osmanlı dönemine uzanmaktadır. Osmanlı padişahı II. Mahmut döneminde, savaşa katılacak Müslüman askerlerin sayısı ile vergi kaynaklarının tespit edilmesi için 1831 yılında başarılı ilk nüfus sayımı gerçekleştirilmiştir. Cumhuriyet döneminde ise ilk kez 28 Ekim 1927 tarihinde genel nüfus sayımı yapılmış ve bu yıldan itibaren genellikle 5 yılda bir olmak üzere periyodlarla yapılmıştır. Genel Nüfus sayımının gerçekleştirildiği günlerde ülke çapında sokağa çıkma yasağı uygulanmıştır. Sokağa çıkma yasağı uygulaması ilk defa 2007 yılı genel nüfus sayımında (adrese dayalı nüfus sayımı) uygulanmamıştır.
Nüfus sayımı niçin yapılır?
Nüfus sayımları, vatandaşların cinsiyetlerine göre sayıları (erkek-kadın nüfusu), şehir ve köylere göre dağılımları (kentsel-kırsal nüfus), eğitim durumları, okuma-yazma oranları, yaşlı-genç-çocuk nüfusun belirlenmesi için yapılır. Bunların yanında başka bir çok nedenle yapılan nüfus sayımı sonuçlarının çok değerli, hayati istatistiksel verişlerin elde edilmesine yaradığını unutmamak gerekir. Bu veriler yazının başında da belirtildiği gibi ülkelerin ekonomik, politik ve sosyal amaçlarının planlanmasında kullanılmaktadır.
Türkiye’de yapılan genel nüfus sayımlarının yıllara göre sonuçları ve artış yüzdeleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre nüfusun artışı incelendiğinde ilk yıllarda erkek nüfusunun az olduğu görülür. Bunun nedeni savaşlara katılan askerlerin (erkeklerin) birçoğu geri dönememiş olmasıdır. 1940’larda II. Dünya Savaşı olduğundan erkekler silah altına alınmıştır. Erkekler olmadığından nüfus artışı fazla olmamıştır. Son dönemlerde ise yapılan nüfus planlamaları başta olmak üzere birçok nedene bağlı olarak nüfus artışında dikkate değer düşüşler olmuştur.
Türkiye’dek nüfus sayımları (Yıl, Nüfus, Artış Oranı)
1927 13.648.270 —
1935 16.158.018 %+18.4
1940 17.820.950 %+10.3
1945 18.790.174 %+5.4
1950 20.947.188 %+11.5
1955 24.064.763 %+14.9
1960 27.754.820 %+15.3
1965 31.391.421 %+13.1
1970 35.605.176 %+13.4
1975 40.347.719 %+13.3
1980 44.736.957 %+10.9
1985 50.664.458 %+13.2
1990 56.473.035 %+11.5
2000 67.803.927 %+20.1
2007 70.586.256 %+4.1
2008 71.517.100 %+1.3
2009 72.561.312 %+1.5
2010 73.722.988 %+1.6
2011 74.724.269 %+1.4
2012 75.627.384 %+1.2
2013 76.667.864 %+1.4
2014 77.695.904 %+1.3
2015 78.741.053 %+1.3
2016 79.814.871 %+1.4
2017 80.810.525 %+1.2
Bilgitor
