Mustafa Kemal’in Okul Hayatı

Mustafa Kemal’in dünyaya geldiği yıllarda Avrupa’da her anlamda çok önemli gelişmeler, yenilikler olmaktaydı. Batı dünyası, bilim ve teknolojide olağanüstü bir gelişme halindeydi. Sanayi devrimi, yeni makinelerin insan hayatına girişi ile birlikte ülkeler arasındaki güç dengeleri değişiyordu. Sanayideki gelişmelere ayak uyduramayan ülkeler büyük zorluklar yaşıyor, işgaller ve bölünmeler artıyordu. İşte bu dönemlerde eğitim daha da önemli hale geliyordu. Mustafa Kemal’in okul hayatı, çocukluğunda ve gençliğinde aldığı eğitim bu dönemlere denk gelmiştir.

Mustafa, okul çağına geldiğinde, anne ile baba arasında görüş ayrılığı olmuştur. Annesi onun dinî törenle ilahîlerle mahalle mektebine gitmesini istiyordu. Babası Ali Rıza Efendi ise Musafa’nın modern eğitim yapan Şemsi Efendi İlkokulunda eğitim görmesinden yanaaydı. Sonuç olarak orta yol denilecek bir çözüm yolu bulundu. Mustafa önce ilâhîlerle, dini törenle mahalle okuluna başladı, birkaç gün sonra da oradan alınarak, 1887 yılında Şemsi Efendi okuluna başladı. Bu okulda o zamanın modern eğitim yöntemleri uygulanmaktaydı. Öğretmen masası, kara tahta, tebeşir, silgi ve okumayı kolaylaştıracak levhalar kullanılmaktaydı. Pedagojik esasların belirleyici olduğu Şemsi Efendi Okulu’nun Atatürk’ün düşünce hayatının temelini oluşturmakta etkisi büyüktür.

Ali Rıza Efendi, 1890 yılında hastalanıp vefat etti. Mustafa babasının ölümü üzerine okuldan ayrılmak zorunda kaldı. Maddi imkanı olmayan Zübeyde Hanım, tarımcılık yapan ağabeyi Hüseyin Ağa’nın yanına, Langaza’ya gitti. Çiftlik hayatını seven ve fiziken gelişme gösterip el becerileri artan Mustafa’nın yarım kalan eğitimi annesini üzüyordu. Zübeyde Hanım, oğlunun iyi bir eğitim görmesi için onu Selânik’e halasının yanına göndermeye karar verdi.

Manastır Askeri İdadisi

Mustafa, Selânik Mülkiye Rüştiyesi’nde (ortaokul) öğrenime başladı. Ancak bu okulda öğrenciler arasında yaşanan bir kavgadan sonra, öğretmenlerinden birinin sert tavrı nedeniyle okulu bıraktı. Mustafa Kemal’in okul hayatı böylece ikinci kez kesintiye uğramış oldu. Annesine haber vermeden, eskiden beri çok istediği Selanik Askeri Rüştiyesi’nin sınavlarına girdi ve sınavı kazandı. Annesini ikna ederek başladığı bu okulla birlikte Türk Milletinin talihini değiştirecek olayların başlangıcı gerçekleşmiş oldu. O dönemde farklı özellikte okullar vardı. Bunlar arasında zamanın en iyi devlet okulları askeri okullardı. Eğitim parasız olduğu gibi dersler uzman öğretmenler tarafından verilmekte, pozitif düşünceli, olayları objektif yorumlayabilen vatansever öğrenciler yetiştirilmekteydi.

Mustafa, Selanik Askeri Rüştiye’sinde başarılı, çalışkan bir öğrenci olarak hocaların dikkatini çekti ve sınıf çavuşu oldu. Özellikle matematik hocası Yüzbaşı Mustafa Sabri Bey, zeka ve çalışkanlığını taktir ediyordu. Atatürk’e, “senin de adın Mustafa, benim de, arada bir fark olmalı. Senin adının sonuna bir de Kemal koyalım.” dedi. Mustafa Kemal adı böylece kalıcı hale geldi. 1898’de okulu üstün başarıyla bitiren Mustafa Kemal, askeri lise için İstanbul’u düşünüyordu. Ancak sınav mümeyyizlerinden Hasan Beyin önerisiyle Manastır Askeri İdadisine (lise) yazıldı. Bu okulda Namık Kemal’le tanışır. Şiir ve edebiyata büyük ilgisi vardır. Voltaire, J.J. Rousseau gibi filozofları okur. Fransızca kursları alarak lisanını geliştirir. Mustafa Kemal, Manastır Askeri İdadisi’nden, 1898 Kasımında bütün derslerden tam not alarak mezun olur. Mustafa Kemal’in okul hayatı için bu dönem, onun düşünce hayatını belirleyen zenginleştiren bir dönem olmuştur.

Harp Okulu

Mustafa Kemal’in okul hayatı, sürekli olarak gelişme, yenileşme ve ilerleme şeklinde gelişmiştir. İdadi öğrenimi boyunca meslek ve fikri olarak devamlı kendini geliştirmiştir. Bu dönemde yurtsever ve seçkin bir öğrenci görünümündedir. Çocukluğundan beri iyi giyinmeyi seven Mustafa Kemal, saygınlık uyandıracak kadar bilgi ve görgü sahibi olmuştur.

Mustafa Kemal, henüz 18 yaşındayken 1283 apolet numarası ile İstanbul Harp Okulu’na başlar. 2 ay sonra kendini tanıtarak sınıf çavuşu olur. Sınavlarını başarıyla vererek 2. Sınıfa geçer. İkinci ve üçüncü sınıflarda kendini daha çok derslerine verir. 3. Sınıfta 459 öğrenci içinde 8. Olarak dereceye girerek kurmaylığa hak kazanır. Sicil numarası 1317-P.8(1901-P.8)’dir.

Harp Akademisi

Mustafa Kemal 10 Ocak 1902 tarihinde, teğmen rütbesi ile Harp Akademisinde (Pangaltı’daki Erkân-ı Harbiye Mektebi) öğrenimine başlamıştır. Akademinin öğretmenleri dil bilen, iyi yetişmiş, seçkin kişilerden oluşmaktadır. Bu yıllarında Mustafa Kemal, bir taraftan ülkenin geleceği konusunda duyarlılıklar gösterirken, diğer taraftan kendisini yetiştirmiştir. Mustafa Kemal’in okul hayatı, 11 Ocak 1905’de akademide geçen 3 yıllık parlak öğrencilik dönemiyle sona ermiştir.

Kaynak:bilgitor.com/mustafa-kemalin-okul-hayati