Bu Yazıda Neler Var?
Bir divan edebiyatı şiir biçimi olan Mesnevi, aruz ölçüsüyle yazılmaktadır. İran Edebiyatında ortaya çıkmıştır ve Fars, Arap ve Osmanlı edebiyatında önemli yer tutmaktadır. Mesneviler, kendi aralarında uyaklı beyitlerden oluşmaktadır.
Mesnevinin Özellikleri ve Konuları
Mesneviler aşk, dini ve tasavvufi, ahlaki-öğretici, savaş ve kahramanlık, mizah gibi türlü konularda yazılmıştır. Ancak konu sınırlaması söz konusu değildir. Mesnevinin konusu ne olursa olsun, olay bir masal havasında anlatılır. Akıl ve mantık ölçülerini aşan bir sürü olay birbirini izler. Olayın geçtiği yer ve zaman belirsizdir. Konuda birlik sağlanamamıştır. Hikâyenin bölümleri birbirine eklenmiş ilgisiz parçalar gibi görünür. Çevre betimlemeleri gerçeğe uygun değildir, hikâye kahramanları doğaüstü davranışlarda bulunur. Hikâyelerde cinler, periler, devler, cadılar, ejderhalar gibi masal motifleri sık sık işlenir.
Her beyti kendi içinde kafiyeli uzun nazım biçimidir. Bir anlamda Divan edebiyatında manzum hikâyelerin yazıldığı bir biçim olarak da tanımlayabiliriz. Mevlânâ’nın tasavvufi mesnevisi 25.700 beyitten oluşmuştur. Mevlana eserine ayrı bir isim koymamıştır; eser, nazım türü olan mesnevi adı ile bilinir.
Aynı şair tarafından yazılmış beş mesneviye “Hamse” adı verilir. Hamse sahibi olmak bir itibar kaynağıdır. Hamse sahibi olarak tanınmış önemli divan şairleri: Ali Şir Nevâi, Taşlıcalı Yahya, Nev’i-zâde Atâi’dir.
Mesnevinin Bölümleri
Besmele
Dibâce
Tevhîd
Münâcât
Mi’râciye
Medh-i Çihâr-Yâr
Sebeb-i te’lîf
Âgâz-ı Dâstân
Hâtime
Türk Edebiyatında Mesnevi Örnekleri
Ahmedi – İskendername
Aşık Paşa – Garipname
Fuzuli – Leyla ile Mecnun, Beng ü Bade
Nabi – Hayrabat
Süleyman Çelebi – Mevlid
Şeyhi – Harname, Hüsrev ü Şirin
Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
Kaynak: https://www.edebiyatciyim.com/mesnevi-nedir-mesnevinin-ozellikleri/
