Bu Yazıda Neler Var?
Kongo Hangi Kıtadadır, Kongo Yaşam Şartları Nelerdir? Kongo Hakkında Her Şey
MERKEZ Afrika’nın batısında yer alan Kongo Cumhuriyeti’nin batısında Gabon ve Kamerun, kuzeyinde Orta Afrika Cumhuriyeti, doğusunda Zaire, güneybatısında ise Angola bulunur.
Kongo Coğrafyası
Kongo’nun büyük bölümü ormanla kaplıdır. Sahil düzlüğü verimli Niari Vadisi’ne kadar uzanır. Orta bölümünde platolar, kuzey bölümünde ise savanlar yer alır. Kongo ve Ubangi Irmağı, Kongo-Zaire sınırını belirler. Niari – Kouilon Havzası tümüyle Kongo sınırlan içindedir.
Kongo Tarihi
Kongo’nun kuzeyindeki savan krallıkları, yeterince bilinmemektedir. Genellikle kralı Makoko’nuna adıyla anılan Tyo (Teke ya da Anzik) Krallığı’nın İS. yüzyıla kadar uzandığı sanılmaktadır. Portekizliler, bu krallığı Kongo Krallığından daha güçlü sayıyorlardı. Tyo Krallığı, Pool Nehri’nin yukarı bölgesinde köle ticaretini çabucak kendi tekeline aklı.
Kongo, 1875’ten başlayarak, burada keşif araştırmalarına giren Savorgnan de Brazza’nın aracılığıyla Fransız etki alanına girdi. Makoko Antlaşması’nın imzalanması (1880) ve bunun 1882’de Fransız Parlamentosu’nca onaylanması, 1886’da ülkenin sömürgeleşmesi sonucunu doğurdu.
Sömürgenin ilk yıllan yolsuzluklarla doludur. Özellikle 1904’te meydana gelen yolsuzluklar, Brazza’nın 1945’te bir soruşturma heyetinin başında geri dönmesine yol açtı. Birieştirmeci bir hareket olan ve adım kurucusu Andre Matswa’ dan alan Matswacılık, 1926 – 1942 arasında karışıklıklar yarattı. F.Eboul’nin emriyle hapsedilen Matswa, 1942’de öldü.
Genel Vali Eboui’nin yönetimindeki Kongo, 1946’da, General de Gauelle’un çağrısı üzerine, bütün Fransız Ekvatoral Afrikası ile birlikte Müttefikler’in saflarına katıldı.
1945’te ilk Kongo Milletvekili Jean Felix Tchicaya, Kurucu Meclis’e seçildi; Vili Eyaleti lideri ve Kongo İlerici Partisi (KİP) başkam olan J.F. Tchicaya, Demokratik Afrika Tophıluğu’na (DAT) katıldı. 1956 Yasama Meclisi seçimlerinde J.F. Tchicaya ve sosyalist lider J. Opangault karşısında, yenilgiye uğramış olan rahip Fulbert Youlou, ÖAT’ın yerel bölümü olan Afrika Çıkarlarım Koruma Demokratik Birliği’ni (AÇKDB) kurdu.
Ocak 1959*da Brazzaville, Balaliler’in desteklediği AÇKDB ile Mboçiler’in arka çıktığı KIP’i karşı karşıya getiren kanlı ayaklanmalara sahne oldu. Bu ayaklanmalar, Fransız birliklerinin müdahalesine yol açtı. 1958 Kasım’ından beri başbakan olan, Haziran 1959 seçimlerinin büyük galibi F. Youlov, Kasım 1959’da oybirliğiyle cumhurbaşkanı seçildi. Onunla uzlaşmaya varan Opangault da, meclis başkan yardımcısı oldu. 15 Ağustos 1960’ta, Kongo Cumhuriyeti tam bağımsızlığına kavuştu.
1961 Anayasası’nın yerine hazırlanan yeni bir anayasa, gerçek iktidarı parlamentoya verdi. Geçici hükümetin başına getirilmiş olan Massamba – Debat, Aralık ayında cumhurbaşkanlığına getirildi. Marxçı militan Pascal Lissouba da başbakan oldu.
Nisan 1966’da P.Lissouba istifa etti, yerine UDH Lideri Ambroise Noumazalay getirildi. Bu değişiklikle rejim daha da radikalleşti. Haziran’da, Binbaşı Ngouabi’nin önderliğinde bir subaylar ayaklanması girişimi başarısızlığa uğradı. Ocak 1968’de, Massamba – Debat, Noumazalay’ı görevden aldı. Ancak, 1968 yazında bir bunalım başgösterdi. Askerlerin elinde rehine olan Massamba – Debat, Binbaşı Marien Ngouabi başkanlığında bir Ulusal Devrim Konseyi (UDK)
Kongo Ekonomisi
Tarımda, büyük bölümü kentlere gönderilen manyok, taro, patates ve yerfıstığı
yetiştirilir. Mısır, Niari’de; muz, Sangha’da önemli yer tutar. Köylülerin dış satıma yönelik ekimleri azdır. Kahve kakao, tütün, yerfıstığı, devlet işletmeleri, kuzeyde palmiye yağı üretirler; şekerkamışı işletmeleri de yeniden düzenlenmektedir. Sığır yetiştiriciliği Niari otlaklarında yapılır. Balık, özellikle Kongo ve Ubangi ırmaklarında tutulur. Kereste üretiminde (limbo, okume) ciddi bir bunalımla karşılaşılmıştır. Kuzeydeki rezervler önemli boyutlardadır, ama işletilmeleri güçtür.
