Bu Yazıda Neler Var?
Kalker
Kimyasal yolla çökelen kayaçlar arasında bir kısım kalkerlerde yer almaktadır. Bunlara traverten, sarkıt, dikit, kalker tüfü ve kalker konkresyonları örnek verilebilir. Kalker konkresyonları oluşum olarak organik özellik taşırken çökelme yönüyle de kimyasal bir niteliğe sahiptir.
Traverten
Karst topografyasında görülen traverten, karstik birikim şekillerinde birisidir. Kalkeri çözündüren karbonik asitli sular, kalsiyum bikarbonat olarak yüzeye çıkar. Basıncın azalması karbondioksitin atmosfere karışmasına neden olur. Kalsiyum karbonat bu sırada çökelirken su akmaya devam eder. Bu olayın tekrarlanması travertenleri ve traverten taraçalarını meydana getirir. Ülkemizde bu süreç aktif olarak Pamukkale travertenlerinde görülür. Yine Antalya basamaklı düzlükleri, Bursa, Malatya, Erzincan, Van gölü çevresi, Bolu, Çukurova ve Tuz gölü çevresindeki travertenler bu kayaca ülkemizden başka örneklerdir. Travertenler tropikal iklim bölgelerinde yaygın olarak görülür. Bu kayaç hem sıcak su ve hem de soğuk su kaynaklarında meydana gelebilir. Sıcak su kaynaklarında CO2 daha çabuk atmosfere karışacağından traverten oluşumu daha hızlıdır. Çökelmenin yavaş olması travertenin masif karakterli olmasını sağlar. Kalsiyum bikarbonatlı sular yeraltından yer yüzeyine bir yarık ya da çatlaktan çıkarak çevreye yayılır ve süreç içerisinde traverteni meydana getirir. Travertenler binalarda dış kaplama malzemesi olarak kullanılır.
Sarkıt (Stalagtit) ve Dikit (Stalagmit)
Karst topografyasının birikim şekilleri olan sarkıt ve dikit mağara oluşuklarının içerisinde görülen kayaçlardır. Karstik mağara tavanından sızan kalsiyum bikarbonatlı sulardan karbondioksit ayrıldığında kalsiyum karbonatın bir kısmı su ile beraber yere damlamakta diğer kısmı ise tavanda kalarak çökelmektedir. Bu süreç tekrarlandığında bu oluşuklar meydana gelir. Mağara tavanında bir kama gibi aşağıya uzanan kayaca sarkıt, mağara tabanında ve sarkıtın tam altında bir kubbe gibi uzanan çökele ise dikit adı verilir. Sarkıtlar ve dikitler zamanla birleşerek sütunları oluştururlar.
Kalker Tüfü
Sünger gibi gözenekli, hafif, suyu çok geçiren, gevşek dokulu, içerisinde bitki fosili de bulunan kayaçlardır. Kalkerli su kaynaklarının olduğu yerlerde bitki ve çevredeki maddelere kalsiyum bikarbonatın tutunarak çökelmesiyle meydana gelir. Bitkiler su içerisindeki CO2 özümlemek için alırken sudaki CaCO3 bu bitkiler üzerinde üst üste çökelir. Bu nedenle içerisinde bitki fosili içerir. Kalker tüfünün gözenekli olması çürüyen bitkilerin bıraktıkları iz ve boşluklardandır. Kalker tüfünde çökelme hızlı olduğu için gevşek dokuludur.
