Bu Yazıda Neler Var?
Keman Nedir Nasıl Çalınır?
Kemanın ve aynı aileden öteki çalgıların (viyola, viyolonsel, kontrbas) kökenini Milattan beş yüzyıl önce Seylan’da aramak gerekir. Ortaçağ’da, Arabistan ve İran yoluyla Avrupa’ya yayılmıştır.
16. yüzyılda, Lyonlu bir çalgı yapımcısı, bütün Ortaçağ boyunca pek yaygın olan eski bir çalgının, kemençe’ nin üzerinde değişiklikler yaparak bugürikU kemanı gerçekleştirdi; kemancılık sanatı, ancak 17. ve 18. yüzyıllarda, Cremona’da (İtalya) Amati, Stradivarius, Guarnerius gibi usta ailelerin eliyle kusursuzluğa ulaştı. Büyük İtalyan virtüözleri (Corelli, Vivaldi) bu ailelerin yaptıktan kemanları, solocu ve orkestranın kralı (birinci keman’ın oynadığı esas rol) olarak, yücelttiler, doruğa ulaştırdılar. Bununla birlikte, keman gene de uzun süre, folklor müziklerinin (“Çingeneler) ayrıcalıklı çalgısı olarak kalacaktır.
Kemanın Telleri ve Ruhu
Bir keman, akçaağaçtan yapılmış bir dip kapak ile, köknardan yapılmış bir üst kapak’tan (her ikisi de tellerin gerilimine karşı koyabilmek için tonoz biçimindedir) oluşur ve bu iki kısım birbirine ağaç kasnaklarla tutturulmuştur. Üst kapak, /biçiminde iki delikle delinmiştir.
Çalgının, bezeme kıvrımı ile son bulan bir sapı vardır ve bir yandan teltiğe, öte yandan gerginliği ayarlamaya yarayan hareketli kısımlara, yani kulaklara tutturulmuş dört teli (mi, la, re, sol) bulunur. Bir köprü, yayın bütün tellere aynı zamanda dokunmasını önler; titreşimi armoni tablasına geçiren de bu köprüdür. İçeride, köprünün düz bölümü ile zemin arasında bir küçük sap, tiz seslerin mükemmel çıkarılmasına imkân verir. Sol tarafa pes sesleri genişleten bir tahta çubuk yapıştırılmıştır.
Türk müziğinde 19. yüzyılın ortalarında kullanılmaya başlanan keman, günümüzde gerek klasik Türk müziği, gerekse Türk sanat müziği topluluklarının vazgeçilmez çalgıları arasında yerini alır. Geleneksel Türk müziğinde kullanılan kemanın akordu la-re-la-re ve sol-re-la- re akortları da kullanılır. “Alaturka” kemancılar, sesini artırmak amacıyla, genellikle çalgının göğsünü içten incelttirirler.
