Bu Yazıda Neler Var?
Kelebeğin Özellikleri Nelerdir?
Kelebekler, çok ilgi çekici, tam bir başkalaşım geçiren ‘böceklerdir. Bu başkalaşımın çeşitli evreleri sırasıyla ‘yumurta, kurtçuk (larva) veya tırtıl, nemf veya krizalit ve nihayet kelebektir. Kelebek, pullarla kaplı dört kanadıyla öteki böceklerden ayrılır. Hortum biçimindeki ağzı, sıvı besinleri emmesini sağlar.
Kelebekler bilimsel olarak ikiye ayrılırlar; homoneura ve heterorıeura. İkinci tip kelebek de kendi içinde sekiz büyük familyaya ayrılır. Bunlar, tortricidae, pyralidae, güvegiller, psychidae, popoilionidae, lasiocampidae, notodorıtidae ve noctuidae’dir.
Bazı kelebekler böceklerin en büyüğü sayılır. Amerika’daki thysania agrippina ’nın kanat açıklığı 30 cm’yi bulur. Pulkanatlıların en büyükleri ve en güzelleri Ekvator Bölgesi’nde yaşar. Siyah benekli, mavi, yeşil, sarı kanatlı kelebekler Malezya, Çinhindi ormanlarında, sedef mavisi renkli kelebekler ise Amazon Bölgesi’nde bulunur. Avrupa’nın bazı yerlerinde de güzel renkli kelebekler vardır. Saturnia, sphyrvc ve büyük noctuella gibi kelebeklerin rengi daha çeşitli ve gösterişlidir. Iycoenalar’in rengi mavi atlas, zygaenalar’ın kanat pulcukları al, beyaz ve siyah; vücudu mavi olur. Güzellikte Ekvator kelebeklerinden aşağı kalmazlar.
Kelebekler bulundukları ortam ile renk uyumu içindedirler. Bazıları üzerine kondukları bitki ve böceklerden ayırt edilemez. Papilia cinsi kelebekler iri gövdeli, parlak renklidir. Alt kanatlarının ucunda kuyruk gibi bir uzantı vardır. Bu nedenle bu türe kuyruklu kelebek adı da verilmiştir. Bu tür kelebeklerin birçok cinsi Avrupa’da da yaşar. Siyah ve mavi benekli, alt kanatları kırmızı renkli olan papilio machaon’un tırtılı Eylül ayında rezene, havuç ve kimyonun üzerinde yaşar. Papiliopodalirus sarımsı beyaz renkli, enlemesine siyah çizgilidir. Tırtılı badem, şeftali, erik, kara diken ağaçlarında yaşar.
Sıcak ülkelerde yaşayan kelebeklerde dişiler bazen iki çeşit olur. Bir kısmı erkek kelebeklere benzer. Diğer kısmı ise
çok farklıdır. Parlak siyah renkte ve madeni mavi renkte bazı türleri Asya dağlarında bulunur. Malezya’da papilio memnon, Hindistan’da papilio paman bu türlere örnek gösterilebilir.
Dünyada 100.000 kadar kelebek türü vardır. Kelebeklerin 2 ile 90 mm arası dünyanın en büyük kelebeği olduğunu söyleyebiliriz.
Kelebeğin Özellikleri
Gövde birçok halkadan oluşur. Kanatlara gelince, bazen körelmiş olarak kalır, hatta hibemia gibi bazı türlerin dişilerinde hiç bulunmaz.
Kelebeklerin ömrü çok değişik olabilir. Bazıları yazın krizalitten çıkar, kışı bir korunakta geçirip Nisan ayında yumurtladıktan sonra ölür. Bazıları ancak yirmi dört saat yaşar, ama çoğunun ömrü bir ile iki ay arasında değişir.
Erkekler dişilerin çıkardıkları kokuları algılayarak onları bulur; dişinin çıkardığı kokuyu bazen kilometrelerce uzaktan alabilen kelebekler vardır (büyük tavuskelebeği’nin erkeği). Yumurtalar çoğu zaman çiçeğin tam ortasına bırakılır; böylelikle tırtıllar, yumurtadan çıkar çıkmaz çevrelerindeki taçyapraklarla beslenir.
Kelebeğin kanatları
Kelebekteki ‘renkler kanatlan örten ince deriden ileri gelir. Bu deri, dokunulunca toz halinde dökülüveren sayısız mikroskopik puldan oluşur. Pullar renkli değildir, ama üzerlerine ışık düşünce bir prizma rolü oynar ve gökkuşağının bütün renklerini yaratır.
Kanatlar, solunum organı yetersiz olan böceğin solunumuna yardımcı olur; bunların içindeki hava boruları bir bakıma yedek solunum organıdır.
