Bu Yazıda Neler Var?
Keban Barajı Nerededir?
BARAJ, Elazığ il sınırları içinde, Fırat Nehri üzerinde, Elazığ il merkezinin 45 km kuzeybatısında, Malatya il merkezinin 65 km kuzeydoğusunda, Keban Boğazı adı verilen yerdedir. Halen (1993), Türkiye’de işletmeye açılmış bulunan baraj ve hidroelektrik santrallerinin en büyüğüdür. Atatürk ve Karakaya Barajı tam olarak üretime geçtiğinde, yükseklik bakımından birinci, topladığı su miktarı bakımından ikinci (Atatürk Barajı’ndan sonra), ürettiği enerji bakımından ise üçüncü sırada yer alacaktır.
1936’da Fırat Nehri’nden yararlanılarak bir elektrik üretim tesisi kurulması düşüncesiyle ilk araştırmalara başlanılmış ve Fırat üzerinde Keban Boğazı, Kemaliye, Kömürhan, Pertek gibi yerlerde ırmağın akış özelliklerini belirlemek üzere “akım gözleme istasyonları” kurulmuştur. Bir yandan da Fırat’ın geçtiği yerlerdeki arazinin yapışım tespit için topografya çalışmalarına başlanmıştır. Uluslararası Kalkınma örgütü’nün (IDA) teknik desteği ve ABD kökenli bir firmanın işbirliği ile yedi tane plan hazırlanmış, bu planların içinden en uygun olarak “Keban Planı” seçilmiştir. Bu ön çalışmaların ardından, 1965’te yapımına başlanan Keban Barajı, 1975’te tamamlanmıştır.
Keban Barajı’nın gövdesi beton ağırlıklı kaya dolgu tipindedir. Beton bölümünün hacmi 1 milyon metreküpü aşmaktadır. Bu bölümde sular, temelden 86 m yükseklikte, 5.2 m çapında 8 çelik borudan girer. Beton bölümünün altında ise baraj gölünde birikecek olan fazla suları boşaltmak üzere saniyede 17 milyon m1 su akıtabilen 124 m genişliğinde bir kanal bulunmaktadır. Keban Barajı’nın kret kotu 848 m, temelden yüksekliği 207 m, talvegten yüksekliği 163 m, normal su kotundaki su toplama hacmi 30.6 milyar m1, göl alanı 675 km}’dir. 8 tribünden oluşan hidroelektrik santralın ise toplam kurulu gücü 1.360 MW, yıllık elektrik enerjisi üretimi 6 milyar kW/sa’tir.
Keban Barajı’nın yapımıyla baraj gölünün sınırlan içinde bulunan 94 yerleşme tümüyle, 118 yerleşme ise bir bölümüyle sular altında kaldı. Bu yerleşmelerin 111’i Elazığ’da, 9’u Tunceli’de, 7’si Erzincan’da, 3’ü de Malatya il sınırları içinde bulunuyordu. Bu yerleşme birimlerinde yaşayan yaklaşık 30 bin kişi başka yerlere göç etti.
