Kayın Ağacı Nedir, Nerede Yetişir?
KAYINGİLLER (fagaceae) familyasından fagus cinsini oluşturan on kadar yaprak döken ağaç çeşidinin ortak adıdır.
Çok uzun boylu olan bu ağaçların gri renkli düzgün kabuğu ve tüysü damarlı dişli ya da düz kenarlı parlak yeşil renkli yaprakları vardır. Erkek çiçek kümeleri sarımsı yeşil renklidir; ince dallarda asılı olarak, dişi çiçek kümeleri ise yine ağacın kısa dallarında çiftler halinde bulunur. Meyveleri Uç köşeli ve sert kabukludur; yumuşak dikenli ve kahverengi bir örtüyle sarılıdır.
Avrupa’da bulunan Avrupa kayını (f. sylvatica) ile Kuzey Amerika’nın doğusunda yetişen Amerika kayını (fagus grandigolia) en iyi bilinen kayın türlerindendir. Ekonomik açıdan önemli olan bu türlerden değerli kereste elde edilir; süs bitkisi olarak kullanılır.
Kuzeydoğu Avrupa, Anadolu, Kuzey İran ve Kafkasya’da yaygın olarak bulunan ve değerli bir orman ağacı olan Doğu kayını (f. orientis), yaklaşık 20 m boyundaki Çin kayını (f. engleriarıa), 24 m’ye kadar uzayabilen Japon kayını (f. Japonica), Batı Yanküre’de önemli bir süs bitkisi niteliğinde yetiştirilen /. sieboldii ile kerestesi için yetiştirilen Meksika kayını (f. Mexicana) kayın türleri arasında sayılabilir.
Kayın ağaçları havanın nemli olduğu iklimlerde ve kumlu balçık yapısındaki topraklarda yetişir.
Açık kahverengi ve suya dayanıklı kayın odunları, kontrplak, parke, alet sapı, gemi sandıkları ve mobilya yapımında kullanılır. Doğadaki av hayvanları için en önemli besin kaynağı olan meyvelerinden kümes hayvanlarının beslenmesinde de yararlanılır.
Doğu kayınının Türkiye’de Istranca Dağlan’nda başlayan doğal dağılışı, Kuzey Anadolu Dağları’nın kıyı dağları üstünden Kafkaslar’a bağlanır. Ayrıca Amanoslar ve Tahtalı Dağlan’nın 1.500 m’yi aşan kesimlerinde de Doğu kayınına rastlanır.
