Kavalalı Mehmet Ali Paşa Kimdir?
ON sekiz yaşında Osmanlı Ordusu’na girdi. Savaşlarda yararlılıklar göstererek komutan oldu. 1797’de Arnavutlar’dan kurulmuş bir birliğin başında Napolyon’a karşı savaşması için Mısır’a gönderildi. Mısır’da iktidarı ele geçirdi ve Osmanlı Devleti’nce Mısır Valiliği’ne atandı (1805). Devlete karşı ayaklanan Kölemen beylerini öldürterek topraklarına el koydu. Avrupa’dan teknisyenler getirterek yönetimi ve ekonomiyi düzene soktu. Su kanallarını onartarak tarımı geliştirdi. Modern bir ordu ve donanma kurdu. Arabistan’da baş gösteren Vahabi Ayaklanması ‘nı bastırmak için gönderdiği donanma, Navarin’de Osmanlı Donanması ile birlikte yakıldı (1827).
11. Mahmut, Suriye Valiliği’ni de isteyen Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nınn güçlenmesinden çekinerek onu valilikten almak isteyince ayaklanan Kavalalı, ordusuyla Suriye’ye saldırdı. Oğlu İbrahim Paşa komutasındaki Mısır Ordusu, Osmanlı Ordusu’nu yenerek Kütahya’ya kadar geldi (1831). Bunun üzerine padişah Rusya’dan yardım istedi. Ancak Ruslar’m boğazlarda güçlenmesini istemeyen İngilizler ve Fransızlar, Osmanlılar’la Kavalalı Mehmet Ali Paşa arasında Kütahya Antlaşması’mn imzalanmasını sağladılar (1833). Antlaşmaya göre Mehmet Ali Paşa Mısır ve Suriye, oğlu İbrahim Paşa da Adana ve Cidde valisi oldu. Bunlarla yetinmeyen Kavalalı, 1839’da bağımsızlığım ilan etti. Üzerine gönderilen Osmanlı Ordusu’nu Nizip’te bozguna uğrattı (1879). Bu sırada tahta çıkan Abdülmecit, Mısır’ın Kavalalı soyundan gelenlerin yönetiminde ayrıcalıklı bir eyalet olmasını kabul etti.
