Bu Yazıda Neler Var?
Karıncalar Hakkında Her şey
LA Fontaine’in ünlü masalına göre çalışkanlığın simgesi olan karınca, birçok yönden, özellikle arılarınkine benzeyen toplumsal davranışı açısından çok şaşırtıcı bir hayvandır.
Karıncalar yeryüzünün her yerinde bulunsalar da sıcak bölgelerde daha yaygındırlar. Uzunlukları 2-2.5 mm arasındadır. Genellikle sarı, siyah, kırmızı ve kahverengi renktedirler. Karıncaların başı gövdelerine oranla daha büyüktür, göğüse kısa bir belle bağlanan oval biçimli karınları vardır. Duyargaları dirseklidir, îki ayrı biçimde gelişmiş çene parçalarından dıştaki çift besinleri, ya da gerekli maddeleri taşımaya ve toprağı kazmaya yarar. İçteki çift ise besinleri çiğneme işlevi görür. Bazı türlerin karın bölümünün ucunda iğneleri vardır. Bazı karınca türleri diğer karınca türlerinin yuvalarında asalak olarak yaşarlar. Bu karıncaların larvalarını yuvadaki işçi karıncalar besler.
Dünyada bugün 6.500’e yakın karınca türü belirlenmiştir. Hangi türden olursa olsun hepsi, karınca yuvası denilen ortak konutlarda toplu halde yaşarlar; yüzden az karıncayı barındıran küçük yuvalar olduğu gibi bir milyonu aşkın karıncanın yaşadığı dev yuvalar da vardır.
Yuvalar toprak içinde veya kaya altında bulunabildiği gibi; toprak üstünde de çöplerden, çakıl ve kumlardan yapılmış olabilir. Kuzey Amerika’da yaygın olan iri yapılı oamponotus türü, orman içinde ağaç kütüklerinde, bazı türler ağaçlarda ve otsu bitkilerin gövdesinde yaşarlar. Afrika’nın tropik bölgelerindeki tetramarium türü yuvalarım yaprak ve benzeri maddeleri larvaların salgıladığı bir madde ile bağlayarak yapar. Güney Amerika’daki dolichoderus cinsi ise yuvasını bir araya getirip birleştirdikleri hayvan dışkılarından yapar. Roryliane denilen göçmen karıncalar önlerine çıkan bitki ve hayvanları yok ederler. Amerika’nın tropik bölgelerinde eciton cinsi, sürüler halinde dolaşırken önlerine çıkan böcekleri ve diğer hayvanları yer. Sürü, dişi karınca yumurtlarken, birkaç gün durur ve yumurtadan çıkan larvaları yanlarına alarak göçlerine devam eder. Afrika’da yaşayan dorylus cinsi de buna benzer davranış biçimleri gösterir. Karıncalar erişkin hale gelinceye kadar yumurta, larva ve pupa evrelerinden geçer. Bir karıncanın erişkin hale gelmesi 8-10 hafta sürer. Karıncalar hem bitkisel, hem de hayvansal maddelerle beslenirler. Bazı türler bazen hem kendilerinin, hem de başka tür karıncaların yumurtalarım yerler. Bazı karınca türleri de yalnız bitki özsuları ile beslenirler. Bal karıncalan yaprak bitkilerinin sindirim artıklarıyla beslenirler. Karıncalar bu sindirim artığını almak için yaprak bitlerini duyargalarıyla dürterler. Buğday karıncalan yuvalarında biriktirdikleri yaprak, ot, tohum gibi maddelerle beslenirler. Güney Amerika’da yaşayan trachymyrmex türü, yuvalarında yetiştirdikleri mantar ile beslenir. Yaprakkeserı karınca mantar üretmek için bitkilerin yapraklarından yararlanır. Karıncalar, böcekler arasında en karmaşık davranış biçimlerini geliştirmişlerdir. Birçok karınca türü, esir aldığı diğer türleri çalıştırır. Afrika’da yaşayan bir türün dişisi kendisini kaçıran diğer türlere hiçbir direniş göstermez ve kendisini kaçırmalarına izin verir. D aha sonra kendisini kaçıran türün dişisini öldürür ve kendi yumurtalarını bırakır. Yum urtaların bakımını yuvadaki işçi karıncalar yapar.
Bir asker karıncanın kocaman gözlü ve korkunç çeneli başı: Bu İşçi karıncanın görevi, yuvanın giriş kapısını savunmaktır.
İş bölümü
H er karınca toplum unda çoğunluğu, kısır ve kanatsız dişiler oluşturur; bunlar işçi karıncalardır. Azınlıkta olan dişi ya da erkek karıncalar ise kanatlarından ayırt edilir; bunlar yazın, bir oğul meydana getirmek ve çiftleşmek üzere uçarak yuvadan ayrılırlar. D aha sonra dişiler birkaç işçi karıncayla birlikte yeni bir yuva kurar ya da eski yuvalarına dönerler, burada kanatlarını kaybedip bir d a ha hiç ayrılm am ak üzere dehlizlerde yum urtlam aya başlarlar. Karınca yuvasında işbölüm ü kaçınılmaz bir kuraldır. K raliçe, tü rü n çoğalmasını sağlar. En güçlü işçiler yuvayı yapar, savunur ve yiyecek arar. D aha küçükler ise yuva işleriyle uğraşır ve larvaları besler.
İlgi çekici bir örgütlenme
Karıncaların toplumsal örgütlenmesi hayvanlar dünyasının en ilgi çekici örgütlenmelerinden biridir. Varlıklarını sürdürebilmek için bazı türler tohumları depo ederken, bazıları kıyılmış yaprak tabakalarının üzerinde mantar yetiştirir, bazıları da yaprak bitlerini besleyerek bu sakin böceklerin ara sıra salgıladıkları şekerli damlacıkları toplar. Kurak bölgelerde yaşayan ballı karınca türü ise, yiyecek bulamayacağı kötü mevsimleri düşünerek çok ilgi çekici bir besin depolama yöntemi uygular; içlerinden bazılarının kursağı tıka basa şekerli sıvıyla doldurulur, böylece böceğin karnı davul gibi şişer ve hayvan tıpkı gezgin bir damacanaya dönüşür. Toplumun bütün öbür faaliyetlerinde olduğu gibi sıra savaşa gelince de karıncalar büyük bir taktik anlayışının, inanılmayacak bir bağdaşmanın en güzel örneklerini verir; karınca sürülerinin başında, insanların kurduğu ordulardaki gibi bir kumandan, bir önder bulunmayışı bu topluluğun şaşırtıcı yönlerinden biridir. Gerçekten de bir karınca toplumunda kavgasız, gürültüsüz tam bir uyum hüküm sürer. Çok ağır yükler ortaklaşa taşınır, yaralı ya da bitkin düşmüş karıncalar dinlenme yerlerine alınarak bakılır, yiyecekler bütün yuva halkına pay edilir. Buna karşılık, dışarıdan gelen herhangi bir yabancı acımasızca kovulur ya da öldürülür; çünkü karınca yuvasının üyeleri birbirlerini kokularından tanırlar.
Temizlik ve süslenme sırasında bir kraliçe; çok iri ve kötürümdür, tek işi yumurtlamaktır. Kraliçeyi işçi karıncalar besler ve temizler.
