Bu Yazıda Neler Var?
Johannes Kepler Kimdir?
WÜRTEMBERG’de doğmuş, Ragensburg’da ölmüştür. 15%’da yazdığı Mysterium Cosmographicum (Kozmografyanm Sim) adlı kitapta, o tarihte varlığı bilinen altı gezegenin yörüngeleri arasındaki uzaklıkların, beş çeşit geometrik çok yüzlüyle hesaplanabileceğini ispatlamıştır. Bu ispatlama Keplerdin ününü artırmış, Prag İmparator Sarayı matematikçisi Tycho Brahe’yle dost olmasına yol açmıştır. Kepler, Protestan mezhebinden oluşu nedeniyle Graz’dan çıkartılınca, Tycho dostunu sarayda kendi yardımcılığına getirmiş ve Mars gezegeninin yörüngesini hesaplamakla görevlendirilmiştir. Kepler teleskobun bilinmediği bir çağda pek güç bir iş sayılacak bu hesaplamayı başardıktan sonra, gezegenle güneş arasında uzaklığın değiştiğini, Mars’ın çember biçimi bir yörüngede dönmediğini ortaya koymuştur. Bundan da ilk Kepler Kanunu çıkmıştır: Gezegenler Güneş çevresinde düzlem bir yörüngede dönerler. Bu yörünge elips biçimindedir ve Güneş bu elipsin ortak noktalarından biri üzerindedir.
Daha sonra Kepler, ikinci büyük kanununu ortaya koymuştur: “ Gezegenlerin yörüngeleri boyunca hızlan aynı kalmamakta, gezegenle Güneş arasındaki vektörün eşit zaman parçalan içinde, eşit düzlem parçalan meydana getirmesini sağlayacak şekilde değişmektedir” . Bu araştırmaların sonuçlarım 1609’da yayımladığı De Motibus Sitellae Martis (Mars Yıldızının Hareketi K onusunda) adlı kitabında toplamıştır. Mars için koyduğu kuralları öteki gezegenlere de uygulamış ve Epitome Astrorıom iae Copernicalae (Kopemik Astronomisinden özetler) adlı kitabında açıklamıştır. İlk teleskop yapıldığında Kepler bu yeni aracı hemen benimsemiş, yüksek güçte astronomi teleskoplarının nasıl yapılabileceğini göstermiştir. Dioptrice (Diyoptrik) adlı kitabıyla ortaya koyduğu bu optik araştırmalarında aynca ışığın atmosfer içindeki kırılmasını da açıklamaktadır. 1618 yılında üzerinde yıllarca uğraştığı Harmonices Mundi (Dünyanın Uyumu) adlı kitap yayımlanmış ve üçüncü kanununu meydana getirmiştir: “ Gezegenlerin hareketinde bir dönüş zamanının dörtte biri, elipsin büyük yan ekseninin küpüyle orantılıdır.” 1627’de Tabulae Rudolphianae (Rudolf Cetvelleri) başlığı altında gezegenlerin temel tablolarını yayımlamıştır. Tycho’nun yardımcısıyken başladığı hesapların tamamını gösteren bu tablolar yüz yıldan uzun bir süre boyunca bilgin ve araştırmacılara, Güneş Sistemi’ne bağlı çeşitli elemanların yerleri ve hareketleri konusunda en doğru bilgiyi sağlamıştır.
Kepler yasaları
Gezegenlerin Güneş çevresindeki devinimlerinin, ilk kez Kepler tarafından bulunan deneysel yasaları. Bunlar üç tanedir: 1. Her gezegen, odaklarından birin de Güneş’in bulunduğu doğru yönde bir elips çizer; 2. gezegenin merkezini Güneş’in merkezine birleştiren vektör, ışını birleştirme için geçen zamanla orantılıdır; 3. Gezegenlerin yıldız dolanım sürelerinin kareleri, yörüngelerinin büyük eksenlerinin küpleri ile orantılıdır.
Kepler yasaları, Dünya çevresin de bir yörüngeye oturtulmuş yapay bir uydu ya da Ay’ın hareketleri gibi yörüngesel sistemlerin incelenmesini olanaklı kılar, İsaac Newton, 1666’larda bu yasalar ile kendi yasalarını birleştirerek, Dünya ile Ay ve Güneş ile gezegenler arasındaki çekim yasasını formüle etti.
Kepler hareketi
Kepler yasalarına göre gerçekleşen bir devinim ya da buna denk düşen yörüngeye denir.
