İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Özeti

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı

İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı, sözlü ve yazılı edebiyat olmak üzere ikiye ayrılmaktadır…

1)Sözlü Edebiyat: Türklerin yazıyı kullanmaya başlamadığı dönemi kapsar.

  • Sözlü edebiyat döneminde ilk manzumeler yuğ, sığı ve şölen adı verilen dinsel törenlerden doğmuştur.
  • Kahramanlık gibi konular destanlarla, doğa ve aşk konuları ise koşuklarla anlatılır.
  • Manzumeler ulusal ölçümüz hece ölçüsü ile ve arı Türkçe ile söylenmiştir. Nazım birimi dörtlüktür.
  • Yarım uyak temel tutulmuştur.
  • Şiir ile musiki iç içedir.
  • Dönemin ozanlarına şaman, ozan, baksı ve kam gibi adlar verilirdi.
  • Sözlü edebiyat döneminin ürünleri sav, sagu, koşuk ve destandır.

a) Sav: Özlü sözlerdir. Günümüzdeki atasözlerinin karşılığıdır.

b) Sagu: Yuğ adı verilen ölüm törenlerinde söylenir. Ölen kişinin ardından yakılan ağıttır. Ölümden duyulan üzüntü dile getirilir. Ayrıca ölen kişinin başarıları, kahramanlıkları anlatılır. Saguya islamiyet sonrası halk edebiyatında ‘ağıt’, divan edebiyatında ise ‘mersiye’ denmektedir.

Bunu da Okuyabilirsin...
Yetişkinler, Öğrenciler Günde Kaç Saat Uyumalı? Uykunun Önemi

c) Koşuk: Hece ölçüsü ve yarım kafiye ile kopuz eşliğinde söylenen şiirlerdir. Aşk, tabiat ve yiğitlik gibi konular işlenir. Nazım birimi dörtlüktür. Düz kafiye kullanılır. (aaaa, bbbb & aaab, cccb) Koşuğun islamiyet sonrası edebiyattaki karşılığı koşmadır.

d) Destan: Türk destanları kainatı, yaradılışı, Türk milletinin doğuşunu, devleti, zaferleri ve yenilgileri gibi pek çok konuyu ve efsaneyi barındırır. Türk edebiyatının ilk örnekleri destanlardır. Doğal afetler, gök, yangın, savaş gibi toplumu derinden etkileyen tarihi öneme sahip konular işlenir. Destanlar uzun manzum hikayelerdir. Destanlarda olağanüstülükler ve kahramanlıklar söz konusudur. Anonim ve sözlü edebiyat ürünüdür. Destanlar kulaktan kulağa yayılmıştır. Olayların geçtiği yerler bilinmez. Destanlarda yer alan kahramanlar lider ve kurtarıcı rolündedir.

Bunu da Okuyabilirsin...
Özel Okullarda Öğretmen Olma Şartları Nelerdir?

2) Yazılı Edebiyat: Türkler arasında yazının tam olarak ne zaman kullanılmaya başlandığı bilinmemektedir. Bazı tarih kaynakları IV. yüzyıldan itibaren Türkler’in yazıyı kullandığını ifade etse de net bir bilgi yoktur.

  • Yazılı edebiyat döneminde iki tür dil kullanılmıştır: Göktürkçe ve Uygurca.
  • Halk diliyle anlatım, sanatlı ve söylev diliyle anlatım yolları tercih edilmiştir.
  • Din ve din dışı olmak üzere iki konuda yapıtlar verilmiştir.
  • Manzumelerde hece ölçüsü ve genellikle yarım uyak kullanılmıştır.
  • Atasözleri ve bazı sözler bu dönemde yazıya geçirildi.
  • Yazılı dönemden bu yana bilinen en eski eser VIII. yüzyılda yazılan Orhun Yazıtları’dır.
Gönderiliyor
Kullanıcı Oyları
( oy)

Yorum Bırak