Bu Yazıda Neler Var?
İnme nedir? Felç nedir? İnmenin sebebi, inmenin belirtileri, teşhisi ve tedavisi ile inme sonrası dikkat edilecek hususlar…
İnme (felç), beyin hücrelerinin ölümüne neden olan, beynindeki kan akışının aniden kesilmesi ya da azalmasıdır. Koroner kalp hastalığı ve kanserden sonra en çok ölüm nedeni olan 3. sağlık problemidir. İnme tüm dünyada ortalama olarak yılda her 500 kişide 1 görülme sıklığına sahiptir. 45-84 yaşları arasında bu oran binde dörde çıkmaktadır.
İnme (felç) Çeşitleri
İskemik İnme
İnme, beynin herhangi bir yerinde olabilir. İskemik İnme ve Hemorajik İnme olmak üzere iki çeşit inme vardır. İskemik inmeler daha yaygındır.
Hemorajik İnme
Beyin damarlarının yırtılması sonucu, beyin dokusu veya beyni çevreleyen zarlar içinde oluşan kanamanın neden olduğu inme türüdür.
Geçici İskemik Atak
Beyindeki kan akımının kısa süreli ve geçici olarak kesilmesi nedeniyle oluşur. Muhtemel bir inmenin habercisi olabildiği gibi, kalpte darlık veya pıhtı olan bir damarı da işaret edebilir. Oluşan bulguların en geç 24 saat içinde geçtiği bir durumdur.
Araştırmalar, geçici iskemik atak yaşayan her 3 kişiden birinde 1 yıl içinde yeni bir iskemik inme oluştuğunu göstermektedir.
İnme belirtileri
Genellikle inmenin belirti ve semptomları aniden ortaya çıkar ve aşağıdakilerden birini veya daha fazlasını içerir:
Yüzün doğal olarak bir tarafa sarkması, kayma (gülümsemesini isteyiniz)
Kollardan birinde veya ikisinde güç kaybı,
Anlama güçlüğü, insanların ne dediğini anlamada sorun yaşama,
Konuşmada farklılık, anlaşılmaz konuşma,
Bir veya iki gözde görme zorluğu, çift görme
Beyindeki farklı bölümler farklı etkinlikleri kontrol ettiğinden dolay, hasarın olduğu yere bağlı olarak çok çeşitli belirti ve semptomlar gelişebilir:
Beyin sapı: Beyin sapındaki bir inme nadir görülür, ancak sıklıkla ölümcüldür. Beyin sapı felçleri, solunum, kalp işlevi, denge ve koordinasyon, çiğneme, yutma, konuşma ve görme ile vücudun her iki tarafında zayıflık ve felce neden olabilir.
Beyincik: Beyincikteki inmeler daha az yaygındır. Denge ve koordinasyon, baş dönmesi, baş ağrısı, bulantı ve kusma gibi sorunlara neden olabilir.
Beyin – Sol yarım küre: Vücudun sağ tarafında zayıflığa veya felce neden olur; okuma, konuşma ve düşünme, yeni bilgileri öğrenme ve hatırlamada zorluklar gibi bilişsel problemlere neden olur.
Beyin – Sağ yarım küre: Tipik olarak görme, derinlik algısı, kısa süreli hafıza kaybı ve yargılama yanı sıra sol taraftaki zayıflık veya felç sorunlarına ve kendi sol kolunuz da dahil olmak üzere sol tarafınızdaki şeyleri görmezden gelme eğilimine neden olur.
İnmenin Nedenleri
Koroner kalp hastalığıne neden olan faktörler inme için de geçerlidir. Erkek cinsiyet, genetik özellikler, kalp kapak hastalıkları ve ileri kalp yetmezliği, yüksek kan basıncı / hipertansiyon, şeker hastalığı, yüksek kolesterol, şişmanlık, sigara kullanımı, aşırı alkol kullanımı ve hareketsiz yaşam en önemli risk faktörlerdir.
İnmenin Teşhisi
İnme geçirip geçirilmediği ve bunun nasıl olduğuna karar vermek için hastanın o anki koşullarını da değerlendiren hekim bazı tektik ve tahlilere başvuracaktır. Bilgisayarlı tomografi (BT), fizik muayene, beyin dokusu hasarını görselleştirmeye yardımcı olan manyetik rezonans görüntüleme (MRG), beyin içindeki kan akışını inceleyen bir anjiyografi, kan ve idrar testleri, valflerin ne kadar iyi olduğunu gösteren bir ekokardiyogram ve EKG gerekli olabilir.
İnmenin Tedavisi
Günümüzde inme tedavisinde, hastanın durumuna göre başarılı olan seçenekler vardır. Ancak tedavinin başarısı inme geçiren hastanın en geç ilk 4.5. saat içinde tedavisine başlanmış olması gerekmektedir. İnmenin çeşidine göre ilaç tedavisi veya ameliyat gerekebilir.
İnmede İlkyardım, İnme Geçiren Hastaya Müdahale
Acil bir durum olan inme için tıbbi tedavi ne kadar hızlı olursa o kadar iyidir. İnme belirtileri veya semptomları olan hastanın en kısa sürede ambulansla hastaneye yetiştirilmesi gerekir. Uzman bir doktor görüşü almadan hastaya ilaç verilmemelidir. Eve doktor çağırma, hastane dışında; hastane polikliniği, sağlık merkezi, sağlık ocağı gibi herhangi bir sağlık kurumuna ya da doktor muayenehanesine gidilmemelidir.
İnmenin videolu anlatımı (İngilizce)
Kaynak: https://www.khanacademy.org/science/health-and-medicine/circulatory-system-diseases
