Amerigo Vespucci Kimdir? Amerika’nın Keşfi

Amerigo Vespucci, Floransalı zengin bir ailenin çocuğu olarak Mart 1454 yılında doğdu. Ailesi, özel­likle amcası Georgio Antonio onun eğitimi ile yakından ilgilenmişti. Coğrafyayı bu sayede sevdiği bilinir Aldığı eğitim ve iyi bir ailenin ferdi olmak, ona ünlü Medici ailesinin yanında çalışma olanağı sağlamıştı. Böylece 1479 yılında aileyi temsil et­mek göreviyle Fransa’ya gönderildi.

Fransa’da geçirdiği süre, onun Medici ailesiyle ilişkilerini daha da sağlamlaştırmıştı. Ailenin, Amerigo Vespucci’ye İspanya’nın Sevilla kentindeki ge­micilik şirketinde iş önermesi, İtalyan tüccara dün­ya denizlerine açılmak için iyi bir fırsat oldu.

Amerigo Vespucci Amerika’yı Ne Zaman Keşfetti?

Kristof Kolomb’la karşılaşmaları o günlerde gerçekleşti. Kolomb, o sıra üçüncü seferinin ha­mlıkları ile uğraşıyordu. Bu tanışmanın ardın ilk keşif gezisini gerçekleştirmek üzere Mayıs 1491 de yola çıkan Vespucci, rotasını Brezilya kıyılarına doğru çevirdi.

Alonso de Ojea komutasındaki Filo, Brezilya kıyılarının ardında Amazon nehrinin döküldüğü ağza ulaştı. Bu bölgenin hâlâ Asya toprakları­na ait olduğunu düşünerek Trinidad ve Haiti’ye kadar ilerledi.

Kristof Kolomb gibi o da, bu kara parçasının yeni bir kıta olduğunu anlayamadan geri döndü.

Artık denizlerden geri çekilmesi mümkün de­ğildi. Yeni bir sefer talebiyle İspanya krallığına başvurdu. Ama krallık, Vespucci’nin bu teklifini hiç düşünmeden reddetti. Bu hiç beklemediği yanıt karşısında umudunu yitirmiş değildi. Vakit kaybetmeden, teklifini Portekizlilere sundu.

Kolonileştirme isteği ve dünyanın keşfedilme­yi bekleyen yerlerindeki zenginliklere diğer Avru­pa ülkelerinden önce sahip olma arzusuyla yanıp tutuşan Portekiz için bu teklif oldukça cazipti.

1500 yılında, Amerigo Vespucci Portekizliler için çalışmaya başladı. O tarihten itibaren onu reddeden İspanyollarla bir yarışa girmiş gibi hissediyordu kendisini.

Hemen keşif gezileri düzenledi. Bir yıl geçme­den, Rio de Janerio körfezini keşfetmişti. Daha güneye, Patagonya’ya kadar inip Lizbon’a geri döndü. Yolculuk ilerledikçe, bulunduğu bu top­rakların Asya ya ait olmadığından şüphelenmeye başlamıştı.

Amerika’nın İkinci Keşfi: Yeni Dünya!

Brezilya kıyılarının İspanyollar tarafından bu­lunan topraklar ile bir ilişkisi olup olmadığının araştırılması için görevlendirilen Vespucci, Ma­yıs 1501’de yeni bir keşif gezisine çıktı. Cabo de Santo Agostinho’ya ulaştıktan sonra Rio de Janeiro Körfezi’ni keşfetti. Ardından, güneye yöne­lerek Rio de la Plata’ya indi ve Patagonya kıyıla­rını dolaştıktan sonra Temmuz 1502’de Lizbon’a geri döndü. Bu gezi sırasında bulunan toprakla­rın Asya Kıtası’nın parçaları olmadığını farkeden Vespucci, daha sonra mektuplarında bu toprak­lardan “Yeni Dünya” adıyla söz etmiştir.

1503’te üçüncü bir keşif gezisine çıkan Ves­pucci, yolda fırtınaya tutuldu ve bir sonuç elde edemeden ertesi yıl geri döndü. 1505 yılında ye­niden İspanya’nın hizmetine girdi ve Sevilla’ya yerleşti. 1508’de baş kılavuzluğa atanan Vespuc­ci, yeni bulunan bölgelerin haritalarının yapılmasına ve denizcilerin yetişmesine katkıda bulundu.

İlk kez, 1507’de Martin Waldseemüller tara­fından Fransa’da yayımlanan bir coğrafya kita­bında, Yeni Dünya (bugünkü Güney Amerika) bu toprakların bağımsız bir kıta olduğunu kanıtla­yan Amerigo Vespucci’nin adıyla anılmıştır.

Vespucci, Yeni Dünya (Mundus Novus) adlı eserinde Karayip yerlilerinden bahsederken Av­rupalılara farklı bir dünyanın pencere­sini de açıyordu.

Hıristiyanlığın dogmatik dünya­sındaki Batılılar için, bu yerli yaşam­ları oldukça fütursuz ve ahlaksızca gelmişti. Oysa yerliler doğanın bir parçası gibi yaşıyorlar ve Batıkların Fantastik dünyalarında bile göremeyecekleri bir ahlak anlayışı sergiliyorlardı.

Temizlik ve tuvalet yapma alşıkanlıkları, cinselliğe bakış açıları Avrupalılarınkinden farklı olduğu için yargılandıklarını bilmeyen yerliler, Vespucci ve adamlarını kendi dünyalarına ait geleneklerle karşılamışlardı.

Vespucci kitabını basmak isteyen yayıncılardan, bu bilgilerin çarpıtılmasıyla ilgili pek çok teklif alır olmuştu.

Örneğin onun yerlilerle ilgili “Herhangi bir yasaları ve inançları yoktu, ama doğaya uygun ve birbirlerine zarar vermeden yaşıyorlardı.” cümle­sini tamamen değiştirerek, yerine okuyucuyu bu uzak diyarlarla ilgili şok eden bilgiler yazıyorlardı.

Onlara göre yerliler insan eti yiyen, vahşi ve öldürülmeyi hak eden canlılardı. Bir bakıma böyle inandıkları için gerçeği görmezden geliyorlardı. Oysa Vespucci, anılarında bu yerlilerin altın bir çağ yaşayan insanlar olduklarından bahsediyordu.

Karayip yerlileri doğal güzellikler ve doğal zen­ginliklerle çevrili, barış içinde yaşayan insanlardı.

O dönemde Vespucci’nin Avrupasındaki bil­giler iki kaynaktan geliyordu: İncil ve antik kay­naklar.

Vespucci seyahatleri boyunca gördüklerini bu iki bilgi kaynağı ile kıyaslamış ve “Atalarımız bi­ze bunlardan hiç bahsetmediler.” diyerek, Avrupa insanının sınırlı ve biteviye olan bilgi dünya­sına kendi yaptığı katkıları ima etmiştir.

Bu arada Vespucci gökteki iki yıldızın harita­sını da belirler. Alfa Centauri, Beta Centauri ve ayrıca Crux takımyıldızına ait yıldızları işaretler. Bu yıldızlar eski Yunanlılar tarafından bilinmesi­ne rağmen, aradan çok zaman geçmiş ve unutul­muşlardı.

Kıtalar, yerli halklar, denizler ve yıldızlarla bir ömür geçiren Amerigo Vespucci, 22 Şubat 1512 yılında İspanya’da ölmüştür.