Kırgızistan Hakkında Coğrafi Bilgiler

1-Coğrafi Konumu ve Genel Özellikleri

Kırgızistan, K ve KB’da Kazakistan; G’de Tacikistan; GB’da Özbekistan ve D’da Çin ile çevrili bir Orta Asya ülkesidir.

• Kazakistan’ın nüfusu yaklaşık 5.2 milyondur. Başkenti Bişkek’dir.
• 1991 yılında SSCB’nin yıkılması ile bağımsız bir devlet haline gelmiştir.

2-Fiziki Coğrafya Özellikleri

Kırgızistan, son derece dağlık olup ortalama yükseltisi çok fazla (2750 m) olan bir devlettir. Ülke topraklarının % 90’ı 1000 m ve % 75’i 1500 m’nin üzerinde yükseltiye sahiptir. Ülkenin büyük kısmını yüksek plato ve derin vadilere sahip Tanrı (Tien Şan) Dağları kaplamaktadır. Bu dağların en yüksek iki noktasını Çin sınırında yer alan Zafer Doruğu (7439 m) ve Han Tengri Doruğu (6995 m) oluşturmaktadır. Bu dağlar arasında Narin , Alaya, Talas, Çu ve Fergana Vadileri yer almaktadır.

Ülkenin genelinde sert karasal iklim, K’inde yüksek platolarda kutup altı iklim ve yüksek dağlarda tundra iklimi vardır. Yazlar çık sıcak ve kurak buna karşın kışlar çok soğuk ve kar yağışlı geçer. Yıllık yağış ortalaması çok düşüktür (~ 600-800 mm). Yağış miktarı çöllere doğru iyice azalır. Bu nedenle ülkede ormanlar değil ağaç toplulukları, stepler ve çöl bitkileri yaygındır. Ülke topraklarının yaklaşık % 50’si meralar ve % 5’i ormanlar ile kaplıdır.

Ülkenin önemli akarsuları; Narin (616 km), Tar, Kurşab ve Kızılsu (Kafirnigan)’dur.

Ülkenin en önemli gölleri; Issık (Sıcak) Gölü, Song Göl ve Çatur Gölü’dür. Issık gölü dünyanın en büyük 2. krater gölü olması nedeniyle suyu sıcaktır.

3-Beşeri Coğrafya Özellikleri

Nüfusun yaklaşık % 55’ini Kırgızlar ve % 20’sini Ruslar oluşturmaktadır. Diğer önemli etnik grup Özbekler, Tatarlar , Almalar, Uygurlar ve Taciklerdir.

Ülke nüfusunun çoğunluğu ekonomik olarak gelişmiş, su sıkıntısı fazla yaşanmayan akarsu boylarında ve vadilerde kurulu sahalarda (Fergana ve Çu vadileri çevresinde) toplanmıştır.

En büyük kentleri; Bişkek, Celalabad, Oş, Kızılkaya ve Narin’dir.

Nüfusun yaklaşık % 70’i Müslüman ve % 25’i Ortodoks Hırısitiyan’dır.

Ülkede resmi dil Kırgızca olup Rusça, Özbekçe, Türkmence ve Kazakça diğer yaygın dillerdir.

Ülkede nüfusun yaklaşık % 60’ı kentlerde yaşamaktadır.

Ülke topraklarının yaklaşık % 55’i tarım ve hayvancılığa uygundur. Fergana, Çu, Talas ve Issık önemli tarım merkezleridir. En önemli tarım ürünleri pamuk, tahıl, şeker pancarı, karpuz, ayçiçeği, patates, üzüm ve tütündür.

Küçükbaş hayvancılık, balıkçılık ile at ve deve yetiştiriciliği önemli geçim kaynaklarındandır. Astragan Kürklerinin yapımı ile ünlü Karakul Koyunları ve ipekböcekçiliği ülkede önemlidir.

Kırgızistan yer altı kaynakları açısından çok zengindir. Doğal gaz, petrol, kömür, antimon, uranyum, civa, bakır, kurşun, çinko, altın ve krom en önemli madenleridir.

Ülkede sanayi fazla gelişmemiştir. En gelişmiş sanayi kolları; tekstil, kimya ve madenciliktir. En önemli sanayi bölgeleri Fergana, Taşkent, Semerkand ve Buhara’dır.

Özbekistan pamuk, petrol, doğal gaz, sülfür, halı, astragan ve meyan kökü satarken; çeşitli taşıtlar, kömür, kereste ve demir-çelik ürünleri almaktadır.

Ülkede gelişmiş demiryolu ağı vardır. Bişkek Manas ve Oş’da uluslar arası hava limanı yer almaktadır.

Dağcılık ve su sporları açısından Kırgızistan önemli potansiyele sahiptir. Bu nedenle Asya’nın İsviçresi olarak anılır.