Bu Yazıda Neler Var?
1-Coğrafi Konumu ve Genel Özellikleri
Kazakistan, K ve KB’da Rusya; G’de Türkmenistan – Özbekistan – Kırgızistan ve Karakalpak Cumhuriyeti; D’da Çin ve B’da Hazar Denizi ile çevrili bir Kafkasya ülkesidir. Türk devletleri içerisinde yüzölçümü (2.717.300 km²) en fazla olan Türk Devletidir.
- Kazakistan’ın nüfusu yaklaşık 16 milyondur. Başkenti Astana’dır.
- 1991 yılında SSCB’nin yıkılması ile bağımsız bir devlet haline gelmiştir.
2-Fiziki Coğrafya Özellikleri
Kazakistan, yer şekilleri açısından 5 bölümde incelenebilir.
1) Hazar Çöküntüsü
Ülkenin B ve GB’sında yer alan bu saha, deniz seviyesinde -28 m aşağıdadır.
2) Üst Yurt ve Mangışlak Platoları
B’da Hazar Çöküntüsü ile D’da Aral Gölü arasında yer alır. Üst Yurt Platosu’nun GB’sında ülkenin en alçak noktasını (-132 m) oluşturan Karagiye Tuz Çöküntüsü bulunmaktadır.
3) Aral Gölü
B’da Üst Yurt ve Mangışlak Platoları ile D’da Kızılkum Çölü arasında yer almaktadır. Beşeri faaliyetler nedeniyle tamamen kuruma tehlikesi ile karşı karşıyadır.
4) Kızılkum Çölü
Ülkenin G’inde Özbekistan sınırında yer almaktadır.
5) Kazak Platosu
Ülkenin O ve D ’sunda yer almaktadır. Bu platonun Ortası Açlık Çölü ve G’i Muyunkum Çölü olarak ifade edilmektedir.
Ülkenin en önemli dağları D’da Çin sınırında yer alan Cengiz (Tarbagatay) Dağları (4600 m) ve Çungurya Aladağları (4664)’dır.
Ülkenin önemli akarsuları; Sriderya (Seyhun), Şudere, İrtiş, İli, İşim ve Tobol’dur.
Ülkenin önemli gölleri ise B – D yönünde; Hazar, Aral, Balkaş ile Zaysan, Alakol, Tengiz ve Çalkar Gölü’dür.
Ülkenin genelinde karasal klim hüküm sürer. Yükseltinin fazla olduğu sahalarda ise iklim daha da serleşir.
Ülke topraklarının yaklaşık % 10’u ormanlar, % 70’si ise çayır ve otlaklar ile kaplıdır.
3-Beşeri Coğrafya Özellikleri
Nüfusun yaklaşık % 45’ini Kazaklar ve % 35’ini Ruslar oluşturmaktadır. Diğer önemli etnik grup Ukraynalılar, Tatarlar, Özbekler, Uygurlar ve Korelilerdir.
Ülke nüfusunun çoğunluğu başkent Astana ve çevresinde toplanmıştır.
En büyük kentleri; Almatı, Astana, Karaganda, Çimkent, Pavlador, Cambul ve Kızıl Orda’dır.
Ülke topraklarının yaklaşık % 15’i ekili ve dikili sahalardan oluşmaktadır. En önemli tarım ürünleri tahıl, şeker pancarı, pamuk, ayçiçeği, patates ve tütündür.
Küçükbaş hayvancılık, balıkçılık, havyar üretimi ile at ve deve yetiştiriciliği önemli geçim kaynaklarındandır.
En önemli yer altı kaynağı manganez, krom, bor, molibden, fosfat , bakır, taşkömürü, linyit, petrol ve doğal gaz’dır.
Ülkede Baykonur kentinin 400 km G ’inde Sri Derya’nın Aral’a döküldüğü sahada dünyanın 2. büyük uzay istasyonu olan Baykonur Uzay İstasyonu yer almaktadır.
Ülkenin en önemli demiryolu hatları; Trans Sibirya DY, Güney Sibirya DY ve Türkistan-Sibirya DY’dur.
