Bu Yazıda Neler Var?
1958 yılında Explorer I ve Explorer II uydularının çalışmaları sonucunda Amerikalı fizikçi James Van Allen tarafından magnetosfer içerisinde, yüksek enerjili atomlar nedeniyle güçlü radyoaktivite olayların görüldüğü iki ışınım kuşağı tespit edilmiştir. Magnetosfer içerisinde yer alan ve yaklaşık 50.000 km yüksekliğe ulaşan radyasyon kuşaklarına Van Allen Radyasyon Kuşakları adı verilir. Van Allen Radyasyon kuşağı 2 kısımdan meydana gelmektedir.
Gri: 2. Kuşak
I. Kuşak (İç Radyasyon Kuşağı)
Bu kuşak, yerkürenin dış yüzeyinden itibaren ortalama 2.500 km uzaklıkta yer almaktadır. İç radyasyon kuşağı, kozmik ışınların iyonlaştırdığı elektron ve nötronca zengin atomlardan oluşur. Çekirdeğindeki nötron sayısı proton sayısından fazla olan atomlar kararsız yapıya sahiptirler. Bu nedenle kararlı olabilmek için hareketlenerek elektron dağıtmaya başlar. Belirtilen olay, atomun enerji kaybetmesine ve bu sırada ışınım yapmasına neden olur. Yaşanan süreç radyasyon (radition) olarak ifade edilir. Radyasyonun fazla olması nedeniyle iç kuşak, dış kuşağa oranla çok daha güçlü bir ışınım kaynağıdır. Bu uzaklıkta bulunan yapay uyduların etkinlikleri ile uzay adamlarının sağlığı üzerinde olumsuz etkilere sahiptir.
2. Kuşak (Dış Radyasyon Kuşağı)
Yerkürenin dış yüzeyinden itibaren ortalama 22.000 km uzaklıkta yer almaktadır. Dış radyasyon kuşağı; basit hidrojen (proton), helyum ve oksijen bakımından zengin atomlar içermektedir. Aynı zamanda serbest elektronlar da yer almaktadır. Güneş’ten ve uzaydan, Yerküreye gelen öldürücü kozmik ışınlar, yerin etrafındaki bu koruyucu kalkanı geçemezler. Gezegenimizin 10.000’lerce km uzağında, manyetik halkalar çizen Van Allen kuşakları, Yerküreyi, bu öldürücü enerjiden korumak için adeta bir kalkan görevi yapmaktadır.
Van Allen Kuşağı Geçilebildi Mi?
Van Allen kuşağının geçilemeyeceğini bahane ederek uzay yolculuklarına inanmayan kitle, şimdiye kadar yapılmış bütün insani yolculukları bir komplo olarak adlediyor. Bu kesinlikle doğru değil çünkü bu kuşaklar uzun zamandır bilindiği için yapılan uzay yolculukları bu kuşakların fiziksel yapısına göre ayarlanıyor.
Ay’a veya daha uzak menzillere yapılan yolculuklarda rotalar hesaplanırken Van Allen kuşağının yoğunlukları da baz alınır. Van Allen kuşağı özellikle Dünya’nın kutuplarında son derece etkisiz ve zayıftır. Bu yüzden insanlı uçuşlar yapılırken Van Allen kuşağının bu zayıf ve etkisiz noktaları hesaplanır ve rotalar buna göre belirlenir.
