Meteor ve Meteorit (Göktaşı) Nedir? Arasındaki Farklar?
Sıkça karıştırılan meteor, göktaşı ve meteorit konusunu kısaca ve anlaşılır bir şekilde tamamlayalım. Atmosferin üst tabakalarına girdiklerinde hava ile şiddetli sürtünmeden dolayı aşırı ısınarak parçalanan ve bu nedenle kaydıkları yol boyunca ışık saçan küçük ve sert kızgın parçacıklara (gök cisimlerine) Meteor (Meteor) adı verilir. Arkalarında oluşturdukları ışık çizgileri nedeniyle insanlar arasında Akan Yıldız ya da Kayan Yıldız adı ile de bilinirler.
Kuyruklu yıldızlara bağlı olarak hareket eden çok sayıda meteorun yerin çekim kuvvetine de bağlı olarak sanki şiddetli bir yağmur gibi uzaya (bazen de yeryüzüne) yayılmasına Meteor Yağmuru adı verilir. Meteor yağmurları her yıl, yıl içerisinde bir kaç kez meydana gelir. Ancak en yoğun Ağustos (Aslan Yağmuru) ve Temmuz (Perseid Yağmuru) aylarında gerçekleşir. Bu iki ayda gökyüzünde milyarlara ışık çizgisi demeti oluşur. Meteorlar zaman zaman yakınından geçtiği gökcisimlerinin çekim kuvveti nedeniyle söz konusu gökcisimlerine düşerler ve gök cisimlerinin yüzeylerinde değişik büyüklükte çukurlar oluşturabilirler. Ör: Ay yüzeyinde olduğu gibi.
Atmosferin üst tabakalarına girdiklerinde hava ile sürtünmesine karşın fazla parçalanmadan yeryüzüne düşen sert kızgın parçalara (gök taşlarına) Meteorit (Meteorite) adı verilir. Yapılarında demir oranının ağırlıklı olması, parçalanmadan düşmelerinde etkilidir.
Genel olarak meteoritler; demir cevherli meteoritler (Sideritler), nikel cevherli meteoritler (Aeroitler) ve silikat cevherli meteoritler olmak üzere 3’e ayrılır.
Yurt Dışında Meteoritler:
Bugüne dek keşfedilmiş en büyük meteorit; Namibya’nın (Güney Afrika) Groot Fontein kenti yakınlarında bulunan Hoba West Meteoriti’dir. Prehistorik dönemde düştüğü kabul edilen ve 1920 yılında bulunan bu meteorit’in ağırlığı 70 ton olup, % 86’sı demir ve % 14’ü nikel karışımlı yekpare bir kütledir ve halen olduğu gibi durmaktadır. Keşfedilmiş ikinci en büyük meteorit ise 1897 yılında Grönland’da ABD’li araştırmacı Peary tarafından bulunan ve 58 ton ağırlılığında olup demir cevherine sahip olan Ahninghito Meteoriti’dir.
Türkiye’de Meteoritler:
Ağrı Meteoriti, Ağrı ili sınırlarının içerisindeki Akyumak yöresinde 1981 yılı içerisinde bulunmuştur. Ağırlığı yaklaşık 18 kg olan bu meteoritten incelenmek üzere fazlaca miktarda parça alınmasından dolayı, bugün geriye ancak 7.980 kg hk bir bölümü kalmıştır. Kalan bölümü Fırat Üniversitesinde sergilenen Ağrı meteoridine ait ufak bir parçası da MTA Tabiat Tarihi Müzesinde bulunmaktadır. Bursa Meteoriti, 1948 yılı içerisinde, Bursa ili yakınlarına düşmüştür. Bursa meteoritinin hangi yörede ve kim tarafından bulunduğu bilinememektedir.
