Dünya ve Diğer Gezegenler Nasıl Oluştu?
Siz de birçok öğrencinin ev ödevi için merak ettiği ve Google ‘da gezegenler nasıl oluştuğu ile ilgili bilgi almak için arama yaptınız ve buraya geldiniz. Tıpkı Dünya gibi diğer gezegenlerin oluşum serüvenine kısaca ama biraz teknik detay ile değinelim. Evrenin bünyesinde var olan ancak oluşumu yıldızlara katkı sağlamayan atomlar ile yıldız patlamaları sonrasında uzaya yayılan tozlar (ki yıldızlar arası tozlar adı verilen bu tozların içerisinde nükleer füzyon sonucu oluşmuş olan neredeyse tüm elementler yer almaktadır) kendi aralarındaki kütle çekim kuvvetine bağlı olarak bir çekirdek etrafında önce halka biçiminde birleşerek bir disk haline gelirler. Sonrada kütle çekim kuvvetinin etkisi ile daha da sıkışan diskler, yoğun kütleli cisimlere dönüşürler. Bu esnada kütlesi daha büyük olan yoğun kütleler, çekim kuvvetinin de fazla olması nedeniyle diğer kütleleri kendisine doğru çeker ve böylece gittikçe küreselleşen bir görünüm kazanmaya başlar. Aralarında gerçekleşen çarpışmalar (füzyon) sonucunda büyük miktarda ısı enerjisi ortaya çıkar. Böylece taş parçalarından oluşan yoğun kütleler, akkor halinde bir ateş topuna benzeyen gezegenlere dönüşmüştür. Bu aşamada gezegenlerin ortalama 1100 °C sıcaklığa sahip olduğu tahmin edilmektedir.
İlk oluşumu esnasında gezegenlerin her yeri lavlar şeklinde akan kayaçlardan oluşmaktadır. Akkor halindeki gezegenlerde, kütle çekim kuvvetinin etkisi ile daha ağır olan demir ve nikel gibi elementler merkeze doğru çökerek yığılmış ve akkor gezegenlerin çekirdeğini oluşturmuştur. Zaman içerisinde uzayın sıcaklığı (– 267 °C) nedeni ile dıştan merkeze doğru soğumaya başlayan gezegende, soğuma ve elementlerin fiziksel özelliklerine bağlı çeşitli özelliklere sahip kabuk gibi katmanlar oluşmaya başlamıştır. Bu süreçte, küçük gezegenler dıştan merkeze doğru çabucak soğumuş buna karşın büyük gezegenler ise daha yavaş bir soğuma yaşamıştır. Örneğin; yer, kütle büyüklüğü nedeni ile merkezi soğumasını günümüze dek tam olarak gerçekleştirememiştir. Soğumaya bağlı olarak gezegenlerin dışı ince kabuk katmanları oluşmuştur. Bu katmanlar zaman içerisindeki aşınarak değişik yer şekillerinin, kayaçların ve toprağın oluşumuna neden olur. Bu arada, günümüz özelliklerine sahip atmosferleri oluşmadığı için gezegenlerin yüzeyine yoğun meteor yağmuru gerçekleşmektedir.
Bugün volkanik püskürmelerin ve depremlerin yer yüzeyinde yaşanması ve yerin merkezinde çıkan gazların çekim kuvveti ile bir arada tutulması sonucunda atmosferin oluşması, yerin iç yapısının sıcak ve hareketli olduğuna birer kanıttır.
Yıldız patlaması sonrası ortaya çıkan tozların gezegen oluşumunda önemli rol oynaması, gezegenlerin elementler açısından zengin olmasını sağlamıştır. Sonuçta kendi ışığını üretecek kadar sıcak ya da yeterince büyük olmayan nispeten zaman içerisinde soğumuş olan bir kütle oluşur. Bu kütleler, gezegenlerdir.
