Galileo Galilei Kimdir? Hayatı ve Buluşları

Galileo Galilei (15 Şubat 1564 –  8 Ocak 1642)

Galileo Galilei, 1564 yılında, İtalya’nın Pisa kentinde doğmuştur. Galileo’nun babası ünlü bir lavtacı ve müzisyen olan Vincenzo Galilei, ann05esi ise Giulia Ammannati’ idi. Galileo babasından erken yaşta lavta tekniği, otoriteyi sorgulama yetisini, dikkatli ölçüm ve deney yapma, ritmi müzikal bir şekilde irdeleme ve matematik ile deneysel yollarla sonuca ulaşma becerilerini aldı.

Galileo sekiz yaşındayken ailesi Floransa’ya taşındı. Daha sonra Floransa’nın 35 kilometre güneybatısındaki Vallombrosa’daki Camaldolese Manastırı’nda eğitim gördü. Galileo gençken rahip olmak istiyordu. Ancak babasının önare etmesiyle Pisa Üniversitesi Tıp bölümüne başvurdu. 1581 yılında hava akımlarının harmonik harekete ittiği bir avizenin sallanma uzaklığı ne olursa olsun her zaman aynı hızda sallandığını fark etti ve eve döndüğünde iki eşit uzunlukta sarkaç alarak ikisinin farklı sallantı uzaklıklarında bile aynı süre içinde sallandıklarını izlemiştir.

Galileo ailesi tarafından, doktor kadar kazanamayacağı için matematikten uzak tutulmuştur. Ancak bir geometri dersine girdikten sonra Galileo tıp yerine matematik ve doğa felsefesi okumasına babasını ikna etmiştir.. 1583 yılında, patronu olan Toskana Grandükünün emri ile, “3 zar atıldığında toplam 10, neden toplam 9’dan daha sık geliyor?” gibi soruları yanıtlamak üzere, “Zar oyunları üzerine düşünceler” yazısını yayınlayarak olasılık bilimine katkıda bulunmuştur. Termometrenin atası olan termoskopu keşfetmiş ve 1586’da kendi icat ettiği hidrostatik bir denge hakkında bir kitap yazarak bilim dünyasının dikkatini çekmiştir.

Galileo Galilei 1589 yılında Pisa’da matematik bölümü başkanı oldu. 1591’de babası öldü ve kardeşi Michelagnolo’nun bakımı Galileo’ya düştü. 1592’de Padova Üniversitesi’ne geçerek burada 1610’a kadar geometri, mekanik ve astronomi hocalığı yaptı.

Galileo, 1600 yıllarının başlarında, dünya ve gezegenlerle ilgili yazıları nedeniyle kiliseyle ters düşmüştür. Engizisyon mahkemesi tarafından yargılanmış ve ağır cezalara çarptırılmıştır. Bir efsaneye göre Galileo dünyanın güneşin etrafında döndüğü teorisini yalanladıktan sonra “Ama yine de dönüyor” gibi bir cümle sarf etmiştir.

Galileo ev hapsindeyken en başarılı çalışmalarından biri olan ‘İki Yeni Bilim”i yazmıştır. Burada kırk yıl öncesinde yaptığı çalışmalara yer vermiş ve kinematik ile maddelerin kuvveti üzerine açıklamalar yapmıştır. Bu kitap Albert Einstein tarafından övülmüştür. Bu yapıt sonucunda Galileo’ya “modern fiziğin babası” adı verilmiştir.

Galileo doğanın kanunlarının matematiksel olduğunu söyleyen ilk modern düşünürlerden biridir. Matematiksel analizleri geç skolastik doğa filozoflarının geleneklerini geliştirmiştir. Galileo bunu felsefe okurken öğrenmiştir. Onun çalışmaları bilimin felsefe ve dinden ayrılmasına katkıda bulunmuş ve insan düşüncesini ileriye taşımıştır. Galileo Galilei sıkça düşüncelerini gözleme bağlı olarak değiştirmiştir. Galileo deneylerini yapmak için zaman ve uzunluk standartları oluşturmuş ve farklı gün ve yerdeki deneyleri böylece harmonize etmiştir. Bu da matematiksel yasaları tümevarım yöntemiyle oluşturmanın önünü açmıştır.

Galileo matematik, teorik fizik ve deneysel fizik arasındaki bağlantığı iyi anlamıştır ve parabolü hem konik seksiyonlar hem de ordinat’ın (y) absis’in (x) karesine bağlı olarak değişmesi anlamında kullanmıştır. Ayrıca parabolün tek yönde hızlanan bir nesnenin hava rezistansı olmadığı durumlarda ideal yol çizgisi olduğunu bulmuştur. Bu teorinin kısıtlamaları (dünyanın büyüklüğünde bir yolun asla parabol olamayacağı gibi) olsa da, gününün topçuları için fırlatılan mermilerin parabolden çok az değişeceğini savunmuştur.

Galileo ve Astronomi

Hans Lippershey’in 1608’de Hollanda’da patentlemeye çalıştığı teleskopun silik bir anlatımından yola çıkarak Galileo bir sonraki yıl 3x büyütmeli bir teleskop yapmıştır. Daha sonra bunu geliştirerek 30x büyütmeli versiyonlar bulmuştur. Galileo teleskopu ile, dünya üzerinde büyütülmüş, düz görüntüler izlemek mümkündür. Ayrıca gökyüzünü incelemek için de kullanılabilir. Galileo bir süreliğine bu amaçla kullanılacak teleskopu üretebilen tek kişi olmuştur. 25 Ağustos 1609’de erken teleskoplarından birini (8x veya 9x büyütme) Venedikli hukukçulara göstermiştir. Bu teleskopları tüccarlara satarak da para kazanan Galileo, Mart 1610’da teleskopik astronomik gözlemlerini Sidereus Nuncius adlı yazısında yayınlamıştır.

Galileo, 1595 ve 1598 yılları arasında Galileo Geometrik ve askeri bir pusula geliştirmiştir. Bu pusula topçular ve silahşörler tarafından kullanılmıştır.  Bu cihaz top kullanımı daha keskin ve daha güvenli bir hale getirdi. Barutun türüne ve top güllelerinin cinsine göre ne kadar barut koyacaklarını hesaplayabiliyorlardı.

1593 yılında Galileo bir termometre geliştirmiştir. Bu termometre bir tüpün içerisindeki hava baloncuklarının genişlemesi prensibi ile çalışmaktadır.

1609 yılında bir İngiliz olan Thomas Harriot ve diğerleri ile beraber mercekli teleskop ile ilk gözlemini yaptı. Teleskobu kullanarak ayı,yıldızları ve gezegenleri gözlemledi. Teleskop ismi Yunanca “Tele” yani uzak ve “skopein” bakmak, görmek kelimelerinin birleşmesi ile ortaya çıkmıştır. 1610 yılında teleskobu ayrıca böcekleri parçalarını incelemek için kullandı

1624 yılında Galileo mikroskop benzeri bir cihaz geliştirdi. Galileo mikroskobu kullanarak böcek çizimleri yapıp bunu 1625 yılında yayınlamıştır, mikroskobun kullanılması ilk olarak bu çizimlerle belgelenmiştir.

Galileo 1610’da yazdığı Sidereus Nuncius, ilk teleskopik gözlem kitabıdır. Kitaptaki buluşları:

• Galileo uyduları
• Ayın yüzeyinin pürüzlülüğü
• Gözle görülemeyen birçok yıldızın bulunması (özellikle Samanyolu’nun görüntüsünü oluşturanlar)
• Gezegenlerle yıldızların görünüşündeki farklar (gezegenler disk gibi görünürken yıldızlar büyütülmemiş ışık noktaları olarak gözüküyordu)

Galileo’nun Ana Yapıtları:

• Küçük Denge (1586)
• Hareket Üzerine (1590)
• Mekanik (1600 civarı)
• Sidereus Nuncius (1610)
• Süzülen Cisimler Üzerine Söylem (1612)
• Güneş Lekeleri Üzerine Mektuplar (1613)
• Grandüşes Christina’ya Mektup (1615, basım 1636)
• Gelgitler Üzerine Söylem (1616)
• Meteorlar Üzerine Söylem (1619)
• Il Saggiatore (1623)
• İki Ana Dünya Sistemi Üzerine Diyalog (1632)
• İki Yeni Bilime Dair Söylem ve Matematiksel İspatlar (1638)

Modern Bilime etkisi

Stephen Hawking Galileo’nun modern bilimin doğmasında, modern bilimin babası olarak kabul edilen Einstein’dan daha fazla etkisi olduğunu söylemiştir.

Galileo’nun astronomi keşifleri ve araştırmaları kopernik teorisi için kalıcı miraslar olmasını sağlamıştır. Galileo tarafında keşfedilen dört büyük Jüpiter Galilean Moons olarak bilinen uyduları (Io,Europa,Ganymede ve Callisto) miraslar içerisindedir. Başka bilimsel çalışmalar ve ilkelerde Galileo ismiyle anılmıştır.

Galileo , 1638’de tamamen kör oldu ve uykusuzluk ve fıtık şikayetleri yüzünden Floransa’ya tıbbi müdahale için gitmesine izin verilmiştir.

Galileo 1642 yılına kadar ziyaretçi kabul etmiştir. 8 Ocak 1642’de 77 yaşındayken ateş ve kalp çarpıntısı nedeniyle ölmüştür. Toscana Grandükası II. Ferdinando onu Santa Croce Bazilikası’na gömerek anısına mermerden bir mozole yapmak istemiştir.

Yayınlanma tarihi (sürüm: 1): 13 Şub 2018, 07:31
Kaynak: bilgitor.com/galileo-galilei-kimdir-hayati-buluslari/