Fatih-Harbiye Romanının Özeti – Peyami Safa

Eserin Yazarı: Peyami Safa

Eserin Türü: Roman

Fatih-Harbiye Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının tezli romanlarından biridir. Bu ro­manında Peyami Safa, dönemin en önemli konularından olan Doğu-Batı karşılaştırmasını ele al­maktadır. Bu konu diğer yazarlar tarafından da bu dönemde sıkça işlenmiştir.

Romanın başkahramanı Neriman, lise yılla­rında tanıştığı ve yedi yıldır beraber olduğu Şinasi’den gittikçe uzaklaşmaya başlar.

O artık Şinasi’nin ve çevresindekilerin tanı­dığı Neriman değildir. Giyimi, zevkleri, dersleri ve çevresine karşı tavırları değişmiştir.

Doğu medeniyeti ve ona ait her şeyden nef­ret etmekte, buna karşılık Batı medeniyeti ve ona ait her şeye büyük ilgi duymaktadır. Bu yüzden İstanbul’da Batı’nın etkilerinin en çok görüldüğü Beyoğlu semtine karşı aşırı bir sevgi duyar ve her fırsatta oturdukları semt olan Fatih’ten tramvayla Beyoğlu’na gezmeye gider.

Bu arada konservatuvarın Batı Müziği bölü­münden ve Beyoğlu’ndan tanıştığı zengin aile ço­cuğu Macit ile arkadaş olur. Macit onun gözünde Batı’yı ve medeniliği temsil eden biridir. Bu yüz­den ona sempati duyar.

Bu sempatisi ona yalan söyletir. Bir gün bir bahane uydurarak Macit’le buluşmaya gider. Fa­kat Şinasi bu yalanın farkına varır ve araları iyi­ce açılır.

Bir süre sonra Macit Neriman’ı zenginlerin katılacağı büyük bir baloya davet eder. Neriman da bu baloya katılmayı çok ister. Balo izni ve elbise parası için, son zamanlarda değişen tavırların­dan dolayı kendine kızan babası Faiz Bey’in gözüne girmeye çalışır. Uzun konuşmalardan sonra Faiz Bey, Şinasi ile birlikte gitmeleri şartıyla balo­ya gitmesine izin verir.

Bunun üzerine Neriman baloda giyeceği elbiseyi almak için Beyoğlu’na gider. Sonra dayısına uğrar, orada kuzenlerinden birinin anlattığı bir olay Ne­riman’ın hayatını değiştirir.

Olay: ”Bir Rus müzisyenle yaşayan bir Rus kızı, az parayla yaşamak kendine ağır geldiği için müzisyeni terk ederek, tanıştığı zengin bir Rum ile evlenir. Fakat bu zenginlik içindeki hayatta es­kisinden çok daha mutsuz olur. Bu hayattaki her şeyi ve çevresindekilerin davranışlarını basit ve yapmacık bulur. Pişman olup tekrar fakir müzis­yene döner. Ancak adam onu kabul etmez. Buna dayanamayan kız intihar eder.” şeklindedir.

Neriman dinlediği bu olayla kendi hayatı arasında büyük bir benzerlik görür. Yaptıklarının yanlış olduğunu, mutlu olmak için sadece paranın ve pahalı yaşamanın yeterli olmadığını, huzu­run, ruh dinginliğinin gerektiğini anlar.

Balodan da Macit’ten de vazgeçer. Doğu medeniyetinin bir parçası olduğunu düşünerek bir kenara attığı udunu tekrar eline alıp benliğini oluşturan güfteleri tekrar terennüm etmeye baş­lar. Şinasi ile de en kısa zamanda evlenmeyi ka­bul eder.

Artık Neriman, babası Faiz Bey ve Şinasi mutsuz geçen günlerinin ardından nihayet hu­zurlu günleri yeniden yaşamaya başlarlar.