Bu Yazıda Neler Var?
Kongrenin Toplanma Amacı
- Doğu Anadolu’daki Ermeni tehlikesine karşı önlem almak,
- Bölgedeki Türk halkının her yönüyle güvenliğini sağlamaktı.
Kongreyi Şark Vilayetleri Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti düzenlemiştir. Kongreye Mondros’un 24. maddesinde adı geçen 6 ilden ve Trabzon’dan delege çağrılmıştır. Toplantının ilk günü olan 23 Temmuz 1919’da M. Kemal Paşa, Erzurum Kongresi başkanlığına seçilmiştir.
Kongrede Alınan Kararlar
- Milli sınırlar içerisinde vatan bir bütündür, bölünemez.
- Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı millet hep birlikte haklarını sonuna kadar savunacaktır.
- İstanbul Hükümeti vatanın ve milletin bağımsızlığını sağlayamazsa Anadolu’da geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet milli kongre tarafından seçilecektir.
- Kuva-yı Milliye’yi etkin ve milli iradeyi egemen kılmak esastır.
- Manda ve himaye kabul edilemez.
- Hıristiyan azınlıklara siyasi birliğimizi ve sosyal dengemizi bozucu ayrıcalıklar verilemez.
- Milli bir meclisin toplanmasına çalışılacaktır. Hükümet işlerinin meclis denetiminde yürütülmesi sağlanacaktır. (Kongre dağılmadan önce M. Kemal’in başkanlığında 9 üyeden oluşan bir “Temsil Heyeti” seçmiştir.)
Önemi ve Sonuçları
- Bölgesel bir kongredir. Ancak aldığı kararlar yönünden ulusaldır.
- Milli sınırlardan ilk kez söz edilmiştir.
- Milli egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilmiştir.
- Yeni Türk Devleti’nin kurulması kararı alınmıştır.
- Sivas kongresine zemin hazırlamıştır.
- Manda ve himaye ilk kez bu kongrede reddedilmiştir.
- Dokuz kişiden oluşan ve doğu illerini kapsayan bir Temsil Heyeti oluşturulmuştur. Bu Temsil Heyeti, Sivas Kongresi’nde tüm ülke adına yetkilendirilmiştir. Yürütme yetkisi olan Temsil Heyeti’nin görevi, T.B.M.M.’nin açılması ile sona ermiştir. Bu yüzden Temsil Heyeti, T.B.M.M.’nin ilk çekirdeğini oluşturmuştur.
