Öncelikle yazımıza İlber Ortaylı’nın ‘Enver Paşa vatan haini mi?’ şeklindeki soruya verdiği cevap ile başlayacağız…
Ortaylı, Enver Paşa için kendisine yöneltilen ‘Vatan haini miydi?’ sorusuna ‘Hayda. Neden vatan haini olsun ki? Tecrübesiz bir başkomutandı. İmparatorluk ordularına birden bire bir buçuk milyon kişiyi almışlar. O vakte kadar medreseliler muaf, gayrimüslimlerin büyük kısmı muafken, birden bire hepsini orduya alıyor. Ordu şişiyor. 32-33 yaşında başkumandan vekili olmuş. Başarılı bir genç subay, başarılı bir kurmay, birden bire başkumandan oluyor. Felaket oradan başlıyor ancak neden vatan haini olsun ki?” şeklinde yanıt veriyor.
Enver Paşa kimdir?
Asıl adı İsmail Enver olan ‘Enver Paşa’ 22 Kasım 1881’de İstanbul’da doğmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu’nun son yıllarında son derece etkili olan Enver Paşa, 3. Ordu ve Kafkas İslam Ordusu’nun komutanlığını yapmıştır…
İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin en önemli isimlerinden bir tanesi olmuştur. 1913 yılında gerçekleştirilen Bâb-ı Âli Baskını ile İttihat ve Terakki’nin iktidara gelmesini sağlamıştır.
1914 yılında Almanya ile ittifak yapılmasına önayak olmuş ve Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’na girmesine öncülük etmiştir. Enver Paşa’nın, Osmanlı’yı savaşa sokmak istemesinin en büyük nedeni İngiltere, Rusya ve Fransa’nın Osmanlı’yı parçalayacağını düşünmesidir. Bu sebeple savaşta tarafsız kalınmamasını arzu etmiştir. Savaş yıllarında Harbiye Nazırı ve Başkumandan Vekili sıfatıyla askeri politikayı yöneten Enver Paşa, 1. Dünya Savaşı yenilgisi sonrası Almanya ve Rusya’da Türk halklarının bir araya gelebilmesi için mücadeleler vermiştir. Sovyetlerin desteğini kaybetmesi üzerine Orta Asya’daki Türkleri ayaklandırmak amacıyla gittiği Türkistan’da Bolşeviklere karşı verdiği çatışma esnasında hayatını kaybetmiştir.
