Divriği Seyahatı, Divriği’de Gezilecek Yerler

Demiriyle, tarihi yapılarıyla ve ozanlarıyla ünlü bir ilçe olan Divriği; Sivas’a bağlı, Sivas’ın doğusunda ve Erzincan tarafındadır.  Toprakları İç Anadolu Bölgesi’nden çok Doğu Anadolu Bölgesi’ndedir. Fırat’ın küçük kollarından biri olan Çaltı Çayı Vadisi kenarında kurulmuştur. Yüzölçümü 2781,56 km²,  nüfusu 15 bin ve rakımı akım 1225 metredir. Batısındaki Kangal, kuzeyinde İmranlı ve Zara, güneyinde Arguvan, Arapgir, Hekimhan ilçeleri ile doğusunda İliç ve Kemaliye tarafından çevrilmiştir.  Divriği’nin merkezi ve köyleri dağlık bir bölgeyi içine almaktadır.  Dağlar arasındaki dik ve derin vadilerden akan çaltı Çayı,  arazinin vahşi görünüşü ile birlikte doğal bir zenginlik oluşturmaktadır. Bölge zengin demir madenleri barındırır.  Ekili alanların az olması yanında veriminin düşük olması ile birlikte yüksek dağlarla çevrili olan köylerde yaylacılığın tercih edilmesine neden olmuştur. Dağlarının adıyla anılan yaylaları arasında Yama, Sarıçiçek, Göldağı, Eğrisu, Demirli ve Dumluca Yaylası öne çıkmaktadır. Bununla birlikte hemen her köyün kendi yaylası vardır.

Divriği’nin önemli dağları, kuzeyde Çengelli Dağı (2650), Deli Dağ (2150) Eferdi, Göldağ ve Akdağ’dır. Güneyde Yama, Demirli, Geyikli Güneydoğuda Sarıçiçek, doğusunda Iğınbat ve batıdaki Dumluca Dağı’dır.

Divriği Kalesi’nden Çaltı Çayı ve Kanyon

Divriği’deki demir yatakları dünyaca ünlüdür. Demir cevherinin eski zamanlarda Mezopotamya’ya ihraç edildiği bilinmektedir.  Ortaçağ’da inşa edilen Ulu Camii ve Darüşşifası ise ilçenin en önemli tarihi yapılarındandır.

Divriği’nin tarihteki yeri ve önemi

Hititler döneminden günümüze kadar yerleşim alanı olarak bilinen Divriği’nin, eski Yunan yazmalarında belirtildiğine göre adı Apbrike’dir. Bizans devrinde ise Teprike olarak adlandırılmıştır. Türkler Divrik adını kullanmıştır.

1985 yılında UNESCO Dünya Miras Listesine alınan Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası

İran ile Bizans arasında sınır karakollarından birini oluşturan Divriği, İmparator Herakleios tarafından Sasani yayılmasından kurtarılmıştır. Bundan kısa zaman sonra bu defa da Arapların saldırısına uğradı.  Divriği o dönemde Çaltı Çayı üstünde yüksek bir tepeye inşa edilmiş stratejik önem taşıyan bir kaleydi. Buradaki halk Doğu Hıristiyanlık ve paganizm karışımı bir mezhebin mensubuydu. Aziz Pavlos’un yaymış olduğu Paulisyenler adıyla anılan bu mezhebin başlıca merkezlerinden biri Divriği idi.. Yakındaki büyük bir mağara ile kilise, şehre kutsallık kazandırıyor ve mağarada saklanan din şehitlerinin cesetleri ise Ashab-ı Kehf olarak değerlendiriliyordu. İntaçı ve zorlu bir topluluk olan Paulisyenler bir yandan Ortodoks Bizans’la, bir yandan da Araplarla sürekli savaş halindeydi.  I. Basileios 870 yılında Divriği önünde Paulisyenlere karşı büyük bir başarı kazanmışsa da ertesi yıl Paulisyenler Ankara’ya kadar bütün Kapadokya’yı ele geçirmişlerdir.

Malazgirt Meydan Muharebesi’nden sonra Türk egemenliğine girdi. Alp Arslan’ın komutanı Mengücek Gazi ve onun bağlı olduğu Oğuz boylarından Kayı, Bayat, Karaevli ve Akevli boyları Selçuklular döneminde Divriği’ye yerleşti. 1142’de Mengücek Gazi’nin oğlu İshak’ın ölümüyle ikiye ayrılan Mengüçlü Beyliği’nin Divriği kolunu Süleyman Bey kurmuştur.  Süleyman Şah, 1224 yılında kaleyi,  oğlu Ahmetşah ise 1228 yılında Ulu Cami yaptırmıştır. Ahmetşah’ın karısı Turan Melek tarafından da Ulu Cami’ye bitişik olarak darrüşifa yaptırılmıştır. Divriği’deki son Mengücek Beyi Salih’e ait kitabe 1252 tarihini göstermektedir.

Divriği’nin, Osmanlı İmparatorluğu döneminde Sivas Beylerbeyine bağlı bir sancak olarak teşkilatlandığı, Harput, Arapkir ve Zara yolu üzerinde önemli bir konak olduğu bilinir.  Şehir, 17. yüzyıldan sonra Anadolu’da güvenliğin bozulması üzerine Tunceli dağlarına sığınan eşkiyaların baskısı altında kaldı.  Cumhuriyet döneminde Sivas İli’nin yeniden teşkilatlanması üzerine ilçe haline getirilmiştir.

Divriği’nin Tarihi Mekanları

Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (UNESCO Dünya Mirası Listesindedir)
Divriği Kalesi
Kesdoğan Kalesi
Hüseyin Gazi Türbesi
Divriği Konakları (Ayanağa Konağı, Abdullah Paşa Konağı vs.)
Divriği Taş Evleri
Divriği geneline yayılmış sayısız harabe ve oyma mağralar
Avşarcık Köyü’ndeki eski harabeler ve dev mezarı
Çiğdemli (Tuğut) Köyü’nde yer alan konak, evler

Divriği Seyahatı, Divriği’de Gezilecek Yerler